Boekverslag: Een leeg huis
Uitgever:
1a) Marga Minco is het pseudoniem van Sara Voeten- Minco. Zij werd in de omgeving van Breda geboren uit Orthodox-Joodse ouders. Zij is getrouwd met de schrijver en Shakespeare-vertaler Bert Voeten. Tijdens de Duitse bezetting dook zij onder in Amsterdam; haar gehele familie werd gedeporteerd en kwam om.
b) Een leeg Huis De herinneringen van Yona en Sepha aan hun ouderlijk huis spelen een belangrijke rol in deze roman. Het waren huizen vol menselijk leven, die een schril contrast vormen met de 'lege' huizen: het huis naast het onderduikadres van Sepha en Mark, dat ze gesloopt hadden, de gesloopte huizen van Yona's ouders en Yona's tante, de nieuwe woning van Sepha en Mark, die door Sepha door middel van een transfusie tot nieuw leven gewekt moet worden. Om Yona en Sepha is het leven verdwenen. ,Hun familieleden zijn niet teruggekeerd.
c) Ondertitel:Geen
e) Het thema:Het verhaal laat zien hoe de twee Joodse meisjes, die beiden ondergedoken hebben gezeten, hun leven na de oorlog beleven. Sepha wil alles snel vergeten en een nieuw leven beginnen. Yona daarentegen kan de oorlog niet verwerken en dit beinvloedt haar hele leven(en ook dat van S.)
f) Het verhaal speelt zich af op:28 juni 1945, 25 maart 1947 en 21 april 1950. Wel wordt er door middel van flashback's teruggekeken op het verleden.
g) Genre: psychologische oorlogsroman
2) Deel 1 : 28 juni 1945 Sepha heeft een maand bij een gezin in Friesland doorgebracht om wat op verhaal te komen. Op donderdag 28 juni 1945 besluit ze naar haar kamer in Amsterdam, waar ze de laatste oorlogsjaren ondergedoken heeft doorgebracht, terug te keren. Op ditzelfde adres was ook Mark, een verzetsstrijder, ondergedoken. Langzaam is tussen hen een verhouding gegroeid. Sepha moet naar Amsterdam liften, daar de vrachtrijder met wie ze had kunnen meerijden, pas een week later vertrekt. Met de paard-en-wagen van de groenteboer rijdt ze mee tot Sneek. Daar ontmoet zij een groepje Canadezen, die echter de volgende dag naar de hoofdstad rijden. Vervolgens rijdt ze tot Heerenveen met een automobilist mee, die haar vol trots foto's laat zien van zijn omvangrijk en gezond gezin.('Een compleet gezin'). Een stuk voorbij Zwolle valt Sepha langs de weg in slaap; wanneer ze ontwaakt blijkt ze gezelschap van een andere lifster te hebben gekregen. Het is Yona, eveneens een jonge Joodse vrouw op weg naar Amsterdam. Yona vindt liften prettig. Ze heeft een hekel aan treinen, omdat ze als kind bijna uit de trein is gevallen. Haar vader had haar nog net kunnen pakken. Yona heeft twee jaar ondergedoken gezeten op een vliering in Aalten. In al die tijd heeft ze geen stap buiten de deur gezet. Sepha zegt dat Yona zich niet te veel van Amsterdam voor moet stellen, maar Yona wil zien waar ze gewoond heeft. Op een vraag van Yona antwoord Sepha dat ze in Amsterdam een vriend heeft met wie ze sinds haar onderduiktijd samenwoont. Yona heeft sinds haar h.b.s. tijd een vriend Leo, die vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar Amerika is vertrokken. Yona vertelt over de bezoeken van haar h.b.s. vriendje aan haar ruime ouderlijke hiis, over haar vadermet wie ze lange wandelingen maakte. Weer komt ona met bijzonderheden over haar ouderlijk huis. Wanneer de lifsters in Amsterdam aankomen, wil Yona niet met Sepha naar huis. S. geeft haar haar adres.
Als Sepha thuiskomt, is er niemand thuis. Even later belt een agent aan, die meedeelt dat Yona in het Weesperpleinziekenhuis ligt. Ze was in een gracht gevallen. Sepha gaat haar onmiddellijk opzoeken. Yona vertelt wat er gebeurd is. Ze was naar huis gegaan, waar ze door de brievenbus had gekeken. "Er was niets meer. Niets meer dan een groot koud gat." Het ziekenhuis kamertje is klein, het lijkt wel een cel. Wanneer S. voor de tweede keer thuiskomt, is het huis weer verlaten; Mark is naar een feest. Als Sepha daar komt blijkt Mark te zijn vertrokken. Sepha loopt langs de gracht naar huis.
Deel 2: 25 maart 1947 Sepha brengt de wintermaanden door in een pension in een Frans vissersplaatsje bij de Spaanse grens. Op deze dag zal Mark zich bij haar voegen. Hij heeft een functie bij de krant en heeft enige tijd vrij kunnen krijgen. Iedereen in het plaatsje leeft mee met de aankomst van de langverwachte echtgenoot van Sepha. De verstandhouding tussen M. en S., die kort na de bevrijding gehuwd zijn, is bekoeld. M. heeft gevraagd een kamer voor hem alleen in het pension te huren. M. moet in Amsterdam -naar Yona overbrieft - een verhouding met Tinka hebben. S. heeft in een naburig plaatsje een zoon van een wijnbouwer, Gilbert, leren kennen; zij heeft een verhouding met hem"zonder verder iets van elkaar te verwachten". De begroeting verloopt aanvankelijk stroef, maar ze besluiten samen naar Amsterdam terug te keren. Tinka, die tegen de wil van Mark met hem is meegereisd tot Parijs en die het voornemen heeft na een week ook naar het Franse kustplaatsje te reizen is daar niet welkom. M. zal haar schrijven niet te komen. Als M. en S 's avonds van een wandeling thuiskomen, treffen ze bij het hek van het pension Tinka aan. Haar wordt verstaan gegeven, dat ze in een hotel zal moeten overnachten.
Deel 3: 21 april 1950 's Morgens vroeg belt Yona Sepha op. Haar stem klinkt gejaagd. Ze wil even komen. S. heefty geen gelegenheid meer haar te zeggen, dat ze haar eigenlijk nu niet kan ontvangen, daar zij naar het nieuwe huis zal gaan, dat zij en Mark spoedig zullen betrekken. Yona deelt mee dat "hij" is teruggekomen. S. schrikt van deze opmerking. Dan blijkt dat Yona haar h.b.s. vriendje bedoelt, die met vakantie is in Nederland is en haar heeft opgezocht. "Ze sprak of ze alleen was. Het doet er nu niets toe. Niemand hoort me, niemand kijkt naar me." Alle illusies van Yona zijn voorbij. Jaren heeft Yona op Leo gewacht Hij is in Amerika getrouwd. Het is haar niet gelukt met een ander een duurzame relatie op te bouwen en ze vraagt zich af wie er beter aan toe zijn "wij die daar maar moeten doen of er niets veranderd is of zij die niet meer hoeven." S. merkt op dat niemand iets hoeft. "Als je ergens geen zin ion hebt, dan laat je het." Niet alleen door de terugkomst van haar jeugdvriend zit Yona in de put. Het leven is voor haar inhoudloos geworden, een sleur, er is nooit een dag die haar het gevoel geeft ergens voor te leven. "Soms verlang ik terug naar de oorlog, je zult het absurd vinden, maar toen leefde je ergens naar toe, iedere dag opnieuw, je dacht:straks ..." Leo heeft Yona uitgenodigd een bezoek aan Amerika te brengen, maar daar bedankte ze voor. S. krijgt een gevoel van machteloosheid. "Ik zeg de verkeerde dingen. Ik toon geen begrip. Ik zet mijn stekels op omdat ze een herinnering is aan iets waar ik niet aan herinnerd wil worden. Ik moet iets voor haar doen. Ze verwacht iets van me. Net als Mark. Zeg eens iets waardoor ze voelen dat je van ze houdt." Yona verwijt S. dat ze van haar afwil. Yona vertrekt , S. gaat haar nieuwe huis bekijken. Op weg daarheen bezoekt ze het atelier van een schilder Thomas, met wie ze wel eens een relatie had. Tenslotte komt ze bij het huis ,een nog leeg huis, dat ze tot leven tracht te wekken door kranen open te draaien , een transfusie.
Wanneer S. 's avonds laat thuiskomt, is Mark er al. Hij vraagt of ze Yona al lang kent en wat ze kwam doen. Mark heeft wel eens gedacht dat S. en Y. familie van elkaar zouden kunnen zijn. Dan vertelt Mark date er op de telex van de redactie van zijn krant een bericht kwam over een ongeluk dat Yona is overkomen. Ze is op weg naar Apeldoorn uit de trein gevallen en dodelijk verongelukt. S. gaat naar de zolderkamer waar Yona woonde en bij tijd en wijle schilderde. Op het bord van de ezel zit een blank vel papier, dat S. snel vol tekent. Ze vindt foto's die ze nooit van Yona te zien had gekregen. Er is o.a. een foto van Yona op de stoep van een huis. "Hier was het huis. De stoep met de balusters leek op die van het huis naast ons..." Ook vindt S. een dik cahier. "Op het etiket een grote Y. met een davidsster er om heen. Misschien was het haar dagboek." S. slaat het cahier niet open en legt het weer weg. S. vraagt zich af wat Yona die morgen van haar had verwacht, wat Yona had willen zeggen. "Had ze me, voor de zoveelste keer, willen laten voelen dat ik net zo min vrij was van schuld?." Mark komt kijken waar S. blijft. Ze kijkt op de brug nog even naar de de zolderramen. "Twee glimmende vlakken onder de vuilwitte daklijst. Ik bleef staan, omdat het luik me tussen de ramen ontgaan was,een zwart luik met een hijsbalk erboven." Maar Mark draait haar om en trekt haar mee "een zijstraat in, die donker was en waar op dat ogenblik de lantaarns aangingen".
1a) Marga Minco is het pseudoniem van Sara Voeten- Minco. Zij werd in de omgeving van Breda geboren uit Orthodox-Joodse ouders. Zij is getrouwd met de schrijver en Shakespeare-vertaler Bert Voeten. Tijdens de Duitse bezetting dook zij onder in Amsterdam; haar gehele familie werd gedeporteerd en kwam om.
b) Een leeg Huis De herinneringen van Yona en Sepha aan hun ouderlijk huis spelen een belangrijke rol in deze roman. Het waren huizen vol menselijk leven, die een schril contrast vormen met de 'lege' huizen: het huis naast het onderduikadres van Sepha en Mark, dat ze gesloopt hadden, de gesloopte huizen van Yona's ouders en Yona's tante, de nieuwe woning van Sepha en Mark, die door Sepha door middel van een transfusie tot nieuw leven gewekt moet worden. Om Yona en Sepha is het leven verdwenen. ,Hun familieleden zijn niet teruggekeerd.
c) Ondertitel:Geen
e) Het thema:Het verhaal laat zien hoe de twee Joodse meisjes, die beiden ondergedoken hebben gezeten, hun leven na de oorlog beleven. Sepha wil alles snel vergeten en een nieuw leven beginnen. Yona daarentegen kan de oorlog niet verwerken en dit beinvloedt haar hele leven(en ook dat van S.)
f) Het verhaal speelt zich af op:28 juni 1945, 25 maart 1947 en 21 april 1950. Wel wordt er door middel van flashback's teruggekeken op het verleden.
g) Genre: psychologische oorlogsroman
2) Deel 1 : 28 juni 1945 Sepha heeft een maand bij een gezin in Friesland doorgebracht om wat op verhaal te komen. Op donderdag 28 juni 1945 besluit ze naar haar kamer in Amsterdam, waar ze de laatste oorlogsjaren ondergedoken heeft doorgebracht, terug te keren. Op ditzelfde adres was ook Mark, een verzetsstrijder, ondergedoken. Langzaam is tussen hen een verhouding gegroeid. Sepha moet naar Amsterdam liften, daar de vrachtrijder met wie ze had kunnen meerijden, pas een week later vertrekt. Met de paard-en-wagen van de groenteboer rijdt ze mee tot Sneek. Daar ontmoet zij een groepje Canadezen, die echter de volgende dag naar de hoofdstad rijden. Vervolgens rijdt ze tot Heerenveen met een automobilist mee, die haar vol trots foto's laat zien van zijn omvangrijk en gezond gezin.('Een compleet gezin'). Een stuk voorbij Zwolle valt Sepha langs de weg in slaap; wanneer ze ontwaakt blijkt ze gezelschap van een andere lifster te hebben gekregen. Het is Yona, eveneens een jonge Joodse vrouw op weg naar Amsterdam. Yona vindt liften prettig. Ze heeft een hekel aan treinen, omdat ze als kind bijna uit de trein is gevallen. Haar vader had haar nog net kunnen pakken. Yona heeft twee jaar ondergedoken gezeten op een vliering in Aalten. In al die tijd heeft ze geen stap buiten de deur gezet. Sepha zegt dat Yona zich niet te veel van Amsterdam voor moet stellen, maar Yona wil zien waar ze gewoond heeft. Op een vraag van Yona antwoord Sepha dat ze in Amsterdam een vriend heeft met wie ze sinds haar onderduiktijd samenwoont. Yona heeft sinds haar h.b.s. tijd een vriend Leo, die vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar Amerika is vertrokken. Yona vertelt over de bezoeken van haar h.b.s. vriendje aan haar ruime ouderlijke hiis, over haar vadermet wie ze lange wandelingen maakte. Weer komt ona met bijzonderheden over haar ouderlijk huis. Wanneer de lifsters in Amsterdam aankomen, wil Yona niet met Sepha naar huis. S. geeft haar haar adres.
Als Sepha thuiskomt, is er niemand thuis. Even later belt een agent aan, die meedeelt dat Yona in het Weesperpleinziekenhuis ligt. Ze was in een gracht gevallen. Sepha gaat haar onmiddellijk opzoeken. Yona vertelt wat er gebeurd is. Ze was naar huis gegaan, waar ze door de brievenbus had gekeken. "Er was niets meer. Niets meer dan een groot koud gat." Het ziekenhuis kamertje is klein, het lijkt wel een cel. Wanneer S. voor de tweede keer thuiskomt, is het huis weer verlaten; Mark is naar een feest. Als Sepha daar komt blijkt Mark te zijn vertrokken. Sepha loopt langs de gracht naar huis.
Deel 2: 25 maart 1947 Sepha brengt de wintermaanden door in een pension in een Frans vissersplaatsje bij de Spaanse grens. Op deze dag zal Mark zich bij haar voegen. Hij heeft een functie bij de krant en heeft enige tijd vrij kunnen krijgen. Iedereen in het plaatsje leeft mee met de aankomst van de langverwachte echtgenoot van Sepha. De verstandhouding tussen M. en S., die kort na de bevrijding gehuwd zijn, is bekoeld. M. heeft gevraagd een kamer voor hem alleen in het pension te huren. M. moet in Amsterdam -naar Yona overbrieft - een verhouding met Tinka hebben. S. heeft in een naburig plaatsje een zoon van een wijnbouwer, Gilbert, leren kennen; zij heeft een verhouding met hem"zonder verder iets van elkaar te verwachten". De begroeting verloopt aanvankelijk stroef, maar ze besluiten samen naar Amsterdam terug te keren. Tinka, die tegen de wil van Mark met hem is meegereisd tot Parijs en die het voornemen heeft na een week ook naar het Franse kustplaatsje te reizen is daar niet welkom. M. zal haar schrijven niet te komen. Als M. en S 's avonds van een wandeling thuiskomen, treffen ze bij het hek van het pension Tinka aan. Haar wordt verstaan gegeven, dat ze in een hotel zal moeten overnachten.
Deel 3: 21 april 1950 's Morgens vroeg belt Yona Sepha op. Haar stem klinkt gejaagd. Ze wil even komen. S. heefty geen gelegenheid meer haar te zeggen, dat ze haar eigenlijk nu niet kan ontvangen, daar zij naar het nieuwe huis zal gaan, dat zij en Mark spoedig zullen betrekken. Yona deelt mee dat "hij" is teruggekomen. S. schrikt van deze opmerking. Dan blijkt dat Yona haar h.b.s. vriendje bedoelt, die met vakantie is in Nederland is en haar heeft opgezocht. "Ze sprak of ze alleen was. Het doet er nu niets toe. Niemand hoort me, niemand kijkt naar me." Alle illusies van Yona zijn voorbij. Jaren heeft Yona op Leo gewacht Hij is in Amerika getrouwd. Het is haar niet gelukt met een ander een duurzame relatie op te bouwen en ze vraagt zich af wie er beter aan toe zijn "wij die daar maar moeten doen of er niets veranderd is of zij die niet meer hoeven." S. merkt op dat niemand iets hoeft. "Als je ergens geen zin ion hebt, dan laat je het." Niet alleen door de terugkomst van haar jeugdvriend zit Yona in de put. Het leven is voor haar inhoudloos geworden, een sleur, er is nooit een dag die haar het gevoel geeft ergens voor te leven. "Soms verlang ik terug naar de oorlog, je zult het absurd vinden, maar toen leefde je ergens naar toe, iedere dag opnieuw, je dacht:straks ..." Leo heeft Yona uitgenodigd een bezoek aan Amerika te brengen, maar daar bedankte ze voor. S. krijgt een gevoel van machteloosheid. "Ik zeg de verkeerde dingen. Ik toon geen begrip. Ik zet mijn stekels op omdat ze een herinnering is aan iets waar ik niet aan herinnerd wil worden. Ik moet iets voor haar doen. Ze verwacht iets van me. Net als Mark. Zeg eens iets waardoor ze voelen dat je van ze houdt." Yona verwijt S. dat ze van haar afwil. Yona vertrekt , S. gaat haar nieuwe huis bekijken. Op weg daarheen bezoekt ze het atelier van een schilder Thomas, met wie ze wel eens een relatie had. Tenslotte komt ze bij het huis ,een nog leeg huis, dat ze tot leven tracht te wekken door kranen open te draaien , een transfusie.
Wanneer S. 's avonds laat thuiskomt, is Mark er al. Hij vraagt of ze Yona al lang kent en wat ze kwam doen. Mark heeft wel eens gedacht dat S. en Y. familie van elkaar zouden kunnen zijn. Dan vertelt Mark date er op de telex van de redactie van zijn krant een bericht kwam over een ongeluk dat Yona is overkomen. Ze is op weg naar Apeldoorn uit de trein gevallen en dodelijk verongelukt. S. gaat naar de zolderkamer waar Yona woonde en bij tijd en wijle schilderde. Op het bord van de ezel zit een blank vel papier, dat S. snel vol tekent. Ze vindt foto's die ze nooit van Yona te zien had gekregen. Er is o.a. een foto van Yona op de stoep van een huis. "Hier was het huis. De stoep met de balusters leek op die van het huis naast ons..." Ook vindt S. een dik cahier. "Op het etiket een grote Y. met een davidsster er om heen. Misschien was het haar dagboek." S. slaat het cahier niet open en legt het weer weg. S. vraagt zich af wat Yona die morgen van haar had verwacht, wat Yona had willen zeggen. "Had ze me, voor de zoveelste keer, willen laten voelen dat ik net zo min vrij was van schuld?." Mark komt kijken waar S. blijft. Ze kijkt op de brug nog even naar de de zolderramen. "Twee glimmende vlakken onder de vuilwitte daklijst. Ik bleef staan, omdat het luik me tussen de ramen ontgaan was,een zwart luik met een hijsbalk erboven." Maar Mark draait haar om en trekt haar mee "een zijstraat in, die donker was en waar op dat ogenblik de lantaarns aangingen".
De achternaam was eigenlijk Menco, maar een ambtenaar verwisselde (per ongeluk) de klinker.Geboren in een orthodox joods gezin gaat Minco in 1938 werken bij de Bredasche Courant. Daar wordt zij in mei 1940 op last van Duits-gezinde commissarissen ontslagen, nog voor dat de Duitsers hun anti-joodse maatregelen zouden afkondigen.
Boek informatie
- Een leeg huis
- Sara Menco
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Marga Minco