Boekverslag: De virtuoos
1. Druk je eerste reactie na de lezing van het boek uit door een tekening een foto, een gedicht, een liedjestekst (al dan niet zelf gemaakt) en verwoord welk verband jij legt met het boek.
Welke passage vooral drijft je tot die eerste reactie? Schrijf ze over of vat ze samen als de passage te lang is. Bladzijde vermelden!
?Falling into you? Celine Dion.
And in your eyes I see ribbons of colour
En in jouw ogen zie ik stroken kleur
I see us inside of each other
Ik zie ons in elkaar
I feel my unconsious merge with your
Voel mijn onbewustzijn vermengen met het jouwe
And I hear a voice say:
En ik hoor een stem zeggen:
?What?s his is hers?
?Het zijne is het hare.?
Refrein:
I?m falling into you
Ik ben in je aan het landen.
This dream could come true
Deze droom zou uit kunnen komen
And it feels so good falling into you
En het voelt zo goed om in je terrecht te komen
I was afraid to let you in here
Ik vreesde om je binnen te laten
Now I?ve learned that love can?t be made in fear
Nu heb ik geleerd dat liefde niet in angst
kan ontstaan
The walls gegin to tumble down
De muren tuimelen naar beneden
Ans I can?t even see the grouns
En ik kan de grond zelfs niet zien
Refrein
Brug
Falling like a leaf, falling like a star
Vallend als een blad, vallend als een ster
Finding a belief, falling where you are
Een geloof vindend, vallend waar jij bent
Catch me, don?t let me drop!
Vang me , laat me niet vallen
Love me, don?t ever stop!
Hou van me en hou er nooit mee op!
So close your eyes and let me kiss you
Dus sluit je ogen en laat me je kussen
And while you sleep, I will miss you.
En ik zal je missen, terwijl je slaapt
Refrein
Brug
Falling into you
Landend in jou
Falling into you
Landend in jou
Falling into you
Landend in jou
De reden waarom ik een romantisch lied heb gekozen is omdat het hele boek draait rond muziek en liefde en de manier waarop dat de mensen hun zinnen overspoelt. Dit lied, in het bijzonder, vertaalt op een bijna perfecte manier Carlotta?s relatie met Gasparo en de gevoelens die ontstaan wanneer je hem hoort zingen. Daarom berust mijn keuze voor een eerste reactie op de volgende fragmenten.
Ik zat tussen mijn man en mijn zuster te wachten in een loge op de tweede verdieping en luisterde naar een mannenstem die voorbijging aan alles wat ik tot nu toe gekend heb en begrepen. Ik wist niet wat me gebeurde, de wereld begon te zweven. Waarvan is dit het begin. (p.23)
Leg je hoofd op mijn schouder?strijk het haar uit mijn ogen?laten we elkaar in de storm van het leven eeuwig vasthouden.
Iedereen in deze zaal is bezig de lichte, denkbare versieringen waarmee Gasparo de oorspronkelijke muziek bijstuurt, naar een eigen hol te versjouwen. Het muzikaal kunstwerk: partituur, keel, dagdroom. Iedereen is verliefd en daar staat Gasparo te zingen. Week van begeerte, fetisjistisch, nymfomaan, ?,we duwen een zware steen opzij en laten ons met het ijle spinsel tegen ons aan loodrecht omlaagvallen, een duisternis in die van seconde op seconde groter en ruimer wordt. (p. 81)
Bepaalde elementen uit het lied zijn duidelijk herkenbaar in het boek.
Allereerst komt het vallen duidelijk terug. ?The walls begin to tumble down and I can?t even see the ground). Charlotta voelt zich a.h.w. versmelten met zijn zang en de rest van de wereld verdwijnt.
Ook heeft Carlotta het vaak over Gasparo?s ?goudgespikkelde ogen? (p.5) wat volgens mij grote overeenkomst vertoont met ?the ribbons of colour?.
In het refrein wordt er verwezen naar een droom die uitkomt. Reeds in haar kindertijd is de verliefdheid ontstaan en ze is hem nooit meer vergeten. Er is dus inderdaad sprake van de verwezenlijking van een droom.
?Was dat toen al verliefdheid?? (p. 15)
Heel vaak beveelt of vraagt ze Gasparo, soms in gedachten, om van haar te houden, om haar vast te nemen?
?Omhels me? (p.62)
?Doe je ogen dicht, zeg ik, doe ze weer open. Voel je dit? Heb je zin? Hou je van me?? (p. 67)
De volgende woorden zouden dus door haar gesproken kunnen zijn: ?Love me, don?t ever stop.?
2. Met welk personage heb je het meeste voeling, maak een grondige karakteranalyse en gebruik daarbij ook citaten.
Ik kan me het meest met Carlotta identificeren omdat de verliefdheid vanuit haar standpunt wordt bekeken en iedereen toch ooit al verliefd is geweest, al is het niet met de intensiteit waarop zij het beleeft.
Eigenlijk kan je haar karakter niet los van Gasparo bespreken. Vanaf het weerzien met hem en het horen van zijn stem, doet er zich een metamorfose voor. Het is alsof ze plots volwassen wordt, haar eigen wil en mening verder ontwikkelt, die ook durft te tonen en echte gevoelens ervaart. Tot dan toe had ze in een soort van onbewustheid geleefd. Ze ging steeds akkoord met wat haar werd gedicteerd toe en wist eigenlijk niet wat het was om te leven. De ommekeer wordt dus veroorzaakt door het ervaren van diepgaande, echte emoties ten gevolge van het oog in oog komen te staan met haar grote passie: genot. Het soort genot dat ze vindt in muziek, de stem van de jonge castraat, in seksualiteit en liefde, waarvoor zijn lichaam en woord symbool staan, de ontdekking van het onbekende, een nieuwe wereld?
?Gisteren ben ik voor het eerst in gesprek geraakt met iemand die ik wil leren kennen, niet een beetje, maar helemaal. Sinds gisteren heb ik een onbedwingbare behoefte mij te verdiepen in een mystiek geheel van topprestaties, kletspraatjes en een zeer speciaal mannenlichaam waarvan de schoonheid iets onmenselijks heeft. Wat een toestand! Muziek en seks, er hebben zich krachten in mij verzameld die zich met geen mogelijkheid meer laten wegdrukken. (p.41)
?Wij houden van twijfels, van vragen en wij houden vooral van genot. Je lichaam is wat je bent en alle kennis begint met verlangen. Naar wat anders dan genot?? (p.29)
Ik zal proberen verschillende van Carlotta?s karaktereigenschappen te bespreken voor en na het eerste concert in Napels.
In het begin kan je haar omschrijven als de ideale dochter. Allereerst is ze zeer gemanierd en welopgevoed. Ze is dan ook van hoge afkomst.
?En ik zette mijn glas alweer neer, reikte mijn gastheermijn vingers, excuseerde me nogmaals en beloofde terug te komen.? (p. 84)
?Dat ik was onderricht in Latijn en heraldiek was heel gewoon.? (p. 15)
Die goede manieren manifesteren zich ook in een vorm van gehoorzaamheid. Omdat haar tijdens haar opvoeding, een aantal idee?n en regels zijn ingeprent zal ze in de toekomst ook makkelijker de wil en de opvatting van een ander aanvaarden. Als ze in de periode voor ?de ontmoeting ? verdrietig is of als onrechtvaardig wordt behandeld laat ze als verteller heel subtiel haar ontevredenheid merken zonder daar verder over uit te weiden. Slecht ??n maal heb ik iets gemerkt van protest tegen haar vader of tegen Faustina, de meid. Dat is als haar niet wordt verteld wat er met Gasparo is gebeurd. Het feit dat haar vader haar bruidschat bijna volledig heeft vergokt of dat haar zus haar ??nzaam en zonder ??n degelijke ouder achterlaat in het dorp, wekt bij Carlotta veel minder weerstand.
?Maar mijn bruidsschat was geleidelijk aan in het niets verdwenen.? (p. 16)
?En ik bleef in een verlaten dorp achter.? (p. 11)
Andere voorbeelden van haar toegeeflijkheid zijn:
?Toen ik vijftien werd, was het tijd om te trouwen. In onze streek zijn de vrouwen op hun vijftiende het mooist, mooier worden ze niet in hun leven.? (p. 15)
?Ik luisterde, wetend dat ze me misleidde, maar haar zachte stem deed mijn aandacht afdwalen. Ik legde mijn hand in die van haar en liet me gedwee naar huis terugvoeren.? (p.7)
?Staat u mij toe ? Iemand zuigt aan je hals , je lacht instemmend en een klein beetje spottend. Je kleren zijn los, helemaal uit,?Het gaat niet meer om plezier.?
Toch is Carlotta niet verlegen of schuchter. Ze straalt een zekere rust uit die alles te maken heeft met haar gedrag en waarin enkel Gasparo een storend element is.
?Maar ik bleef haar aankijken, zonder een stap te verzetten zodat ze wel moest zeggen: ?Ik heb gehoord dat hij in Norcia is.?? (p. 6-7)
?In zijn jeugd was hij een keer naar Norcia gereisd zonder te weten dat hij, in het halfduister van zijn koets, de liefdesroes van een meisje vervoerde.? (p.15)
?O, wat een onrust ! Wat een verlangen! Ik ben gelukkig.? (p. 15)
De rust die ze in haar jeugd heeft blijkt uit de opvattingen van toen, die getuigen van haar heldere kijk op het leven. Nu is alles nog ??nvoudig en afgebakend. Toch is haar intelligentie en volwassenheid reeds duidelijk merkbaar. Zo komt het oppervlakkige aspect uit de puberteit bij haar niet tot uiting. Dat merk je ook aan de manier waarop ze over haar uiterlijk spreekt. Alsof dat er helemaal niet toe doet, hoewel je het op die leeftijd meestal als iets belangrijks beschouwt.
?Ik houd van de vroege ochtend. Door het raam wriemelt de nieuwe dag aan je neus.? (p. 8)
?Ik had een wespentaille, een grote neus en ogen die ik , onder wenkbrauwen die doorliepen tot de slaap, niet gauw neersloeg.?
?Dit was dus beminnen. Ik raakte gesteld op de tirannie van paniek en geluk.? (p.18)
Haar mensenkennis en valt ook onder deze intelligentie. Ze lijkt precies aan te voelen hoe anderen in elkaar steken en wat achter hun woorden en houding schuilt. Vooral in Gasparo heeft ze veel inzicht.
?Ik weet dat Rodolphe me aanhoort, me zelfs uithoort om me een paar dingen uit mijn hoofd te praten die niet bepaald met de sloppen van Parijs te maken hebben.?(p.150)
?Mijn vader luisterde met een kalme glimlach, maar zei op een keer, dat hij niet meer wilde drinken. Ik denk dat zijn dood een uitvlucht was.? (p. 20)
?Dan, nederig ineens zoekt hij de blik van Gasparo, die ik goed genoeg ken om te weten wanneer iets de zonnige kant van zijn wezen heeft geraakt.? (p. 132)
Niet alleen personen voelt ze aan; het gebeurt dikwijls dat ze op haar instinct kan vertrouwen.
?Als ik terugdenk aan die reis weet ik dat ik naar het landschap heb gekeken als naar een enscenering. Er zou iets plaatsvinden. Geen gewone gebeurtenis, geen banaliteit die kalmpjes haar beurt in de tijd heeft afgewacht, maar iets kunstig dat al eerder was voorbereid.? (p. 20)
?Het was alsof ik wist dat ik me zijn zelfvoldane rode lippen voor jaren moest inprenten, zijn voorhoofd, zijn haar, zijn superplie met de kanten mouwen, ?? (p. 15)
Zoals ik reeds vermeldde verandert Carlotta?s houding: Nu dat haar passie voor muziek en schoonheid is opgelaaid, zal ze die ook verdedigen. Ze zal haar intelligentie gebruiken in discussies door gevatte opmerkingen en replieken.
??Tot half december geeft men hier dezelfde voorstelling,? pruttelt hij na. ?Hetzelfde eentonige verhaal.? We ploffen neer in het majesteuze pluche.
?Wat bedoelt u, meneer, met ??ntonig !? zeg ik. ?Niemand zingt ooit een aria tweemaal op dezelfde manier.?? (p.52)
? Ik ben van plan om dit gesprek, dat me nu al mateloos boeit, de door mij gewenste richting in te sturen.
Lijzig zeg ik, vooralsnog: ?Napels betaalt zich blauw aan de opera, maar de eerste bedelaar die hier van honger sterft moet nog van de straat worden geraapt.?? (p. 150)
In Napels gaat er een nieuwe wereld van modern denken voor haar open. Ze begeeft zich nu meer en meer in filosofische kringen en dat heeft zeker zijn uitwerking. Dood, liefde, zelfs het leven?Over alles denkt ze na en voor alles zoekt ze een defenitie. Een sprong naar volwassenheid.
?Woorden hebben een betekenis en muziektonen ook. Wat gebeurt er wanner de twee kolossale systemen zich met elkaar vermengen.? (p. 144)
?Was het niet de typische logica van de droom die maakte dat treurige en zelfs bloedige taferelen in mijn hoofd samensmolten tot een zacht, warrig, geluk?? (p.74)
?De wereld die ik ken is een mooie maar enigszins dwaze groepering van feiten. Soms kom ik via systemen die nu ook niet de allereenvoudigste zijn, dingen te weten. Vanuit het ?ne wonder reik bij mijn volle verstand naar het andere.? (p. 152)
Dit laatste citaat bewijst ook dat Carlotta zich over het leven begint te verbazen alsof ze plots een bril heeft opgezet en nu plots een dimensie meer waarneemt. Niet alles is meer zo ??nvoudig als voorheen.
?Ooit heb ik gedacht dat verleden en toekomst gescheiden zijn.. Het is niet waar. Er bestaan geen verhalen zonder citaten. Gebeurtenissen stappen van de ?ne tijd over in de andere.? (p.20)
Het is duidelijk dat er in Carlotta?s gedachtengang iets is gewijzigd. Als het op gevoelens aankomt heeft er echter de grootste verandering plaatsgevonden.
Wat mij vooral opviel is dat de emoties die ze voor de ommekeer in Napels heeft beleeft, verwaarloosbaar lijken t.o.v. hetgeen daarop volgt. Vooral op romantisch vlak is dit zo. Het lijkt alsof de liefdesrelaties voor haar nooit iets betekend hebben.
Haar huwelijk was door haar vader op voorhand afgesproken en voor haar man heeft ze nooit meer dan vriendschap gevoeld.
?We konden het goed met elkaar vinden, Berto en ik. Dat hij vaak maanden achtereen weg was, kon me niet schelen, het hoorde bij ons contract.? (p. 17)
Ook haar relatie met de Franse markies was louter lichamelijk.
? ?Waar denk je aan?? hield hij vol.
Dat ik je jaloezie hinderlijk vind. Dat ik het smakeloos vind om vriendschap en liefde met elkaar te verwarren. Waarom trek je zo een zuur gezicht. We hebben samen toch leuke uren beleefd? Ik ben van mening dat vriendschap heel goed samengaat met seks.?? (p. 78)
Ik merk ook vaak dat haar liefde voor Gasparo naar het ongezonde neigt. Die is zo intens dat haar hele leven erdoor bepaald wordt en sleurt haar tussen volmaakt geluk en diepe droefheid. Iedere keer ze beseft dat haar relatie met de zanger niet zal blijven duren valt ze in een kleine depressie maar in zijn aanwezigheid vergeet ze dat even. Eigenlijk is het vrij simpel: Gasparo beheerst haar geluk.
Wat ook haar humeurigheid in die periode verklaart. De aan- of afwezigheid van Gasparo gaat de rust, die ze vroeger uitstraalde, verstoren. Ze zal gekrenkt en hatelijk reageren, wat in het verleden zelden gebeurde.
?Ik zat tegenover hem en vertrok geen spier, ik was vervelend. Al dagenlang viel er geen land met mij te bezeilen. Als ik naar feesten ging, als ik kaartspeelde, waren mijn gedachten elders.? (p. 47)
?Ik was niet te genieten.? (p. 49)
? Als ik hem niet voor de rest van mijn leven mag blijven aanraken, hoeft de zon voor mij niet meer op te gaan.? (p. 66)
? ?Gasparo! ? roep ik nog zacht. Niets, alleen maar een paar koude druppels op mijn gezicht. Bevangen door een dodelijke eenzaamheid klem ik mijn handen in elkaar.? (p.177)
? Daartussenin een zeer beroemd man die op een clavecimbel zit te spelen voor maar ??n, speciale toehoorder, ik, het leven is mooi.? (p. 85)
?Weet je wel hoe fijn het is om te leven? Ik leg mijn arm om zijn midden.? (p. 161)
Carlotta heeft dus over het algemeen geen slecht karakter heeft. Ze doet anderen nooit echt kwaad. Maar ik merk ook nooit iets van bezorgdheid of liefde voor familie of vrienden. Enkel Gasparo en de dingen waarvoor hij symbool staat zoals schoonheid en muziek, lijken haar te raken. Al de rest verdwijnt daar bij in het niets. Dat is een minder goede eigenschap. Als haar vader bij voorbeeld sterft doet ze daar heel neutraal over. Ze vertelt gewoon hoe zijn dood verlopen is.
?Mijn vader werd ziek?? (p. 19)
Ze lijkt haar kinderen zelfs niet te missen tijdens haar verblijf in Napels. Hun geboorte wordt gewoon vermeld en over haar gevoelens daarbij spreekt ze niet. Alsof dat niet belangrijk is.
?Toen ik Berto aan het begin het tweede huwelijksjaar een dochter schonk, had hij ruiterlijk gereageerd? boven de sinaasappelbomen.? (p. 18)
Slechts ??nmaal verricht ze een echt goede daad.
?Ik gaf de vrouw een aalmoes die haar ogen deden oplichten.:?Moge de Maagd je beschermen en holde door!? en holde door.? (p.57)
Mijn conclusie is dat haar liefde voor Gasparo nauw verbonden is met haar liefde voor muziek, schoonheid en filosofie. En dat die liefde haar op ??n of andere manier van de realiteit afzondert, een realiteit die voor haar van weinig belang is.
3) Welke 3 vragen zou je de auteur willen stellen?
1. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen Carlotta?s relatie met Gasparo en de mythe van Partenope. (p. 33)
Partenope is een sirene die voorbijvarende schepen met haar gezang naar de rotsen lokt zodat die vergaan. E?nmaal wordt ze verliefd op de kapitein van een schip, maar die is aan een mast vastgebonden zodat hij onder haar invloed uitkomt. Uiteindelijk is hij niet degene die sterft maar Partenope die dood aan de kust aanspoelt nadat ze zich in zee heeft geworpen omdat in de twintig minuten dat het schip passeerde haar hele liefdesleven aan haar voorbij is gegaan.
Over Partenopes stem werd gezegd dat het de jongen aan de mast bijbracht dat kennis en genot gelijk zijn.
Het grote verband hier is dat Partenope, net als Carlotta, lijdt onder een liefde die onbereikbaar is. Want uiteindelijk moet Carlotta haar grote liefde laten gaan en dat wekt bij haar dezelfde fatale gevoelens op.
? E?n keer mompelt Gasparo: ?Het ga je goed?, waarop ik antwoord: ?Ik voel dat ik gek word.? ? (p. 180)
Natuurlijk pleegt Carlotta geen zelfmoord. Een ander verschil is dat het in de mythe Partenope is die de ander tot waanzin drijft met haar gezang, en zij het is die het genot en de kennis symboliseert. Carlotta bevindt zich dus ook in de rol van de jonge kapitein.
2. Hoe ver gaat Gasparo?s liefde voor Carlotta en wat is haar houding daarover?
Doorheen het verhaal gaat het voornamelijk over Carlotta?s gevoelens tegenover Gasparo, die zeer diep gaan, maar de relatie wordt nooit vanuit zijn standpunt beleefd. Toch merk je dat hij veel minder voor haar voelt, dan zij voor hem. Zijn liefde is veel oppervlakkiger; hij vindt haar gewoon een leuk meisje en tilt ook niet zo zwaar aan het afscheid.
? Je bent een leuk meisje, zegt hij, leuk, een beetje vreemd.? (p. 67)
? ?Goed, kom, je bent altijd zo vrolijk,? zei hij en was toen bereid met mij op bed te gaan liggen.? (p. 89)
?Omdat het mij niet ontgaat dat Gasparo van plan is om zomaar, met een onverstoorbaar gezicht , uit mijn leven weg te lopen,?? (p. 180)
Carlotta weet dus heel goed dat haar gevoelens veel sterker zijn. Maar ze wilt er verder niets achter zoeken en praat het goed. Ze hoopt hem ook nog steeds te ?overtuigen? om meer van haar te gaan houden. Dat staat in contrast met haar intelligentie en vermogen om andere personen te doorzien. Zij, die anders zo goed weet wat anderen van haar willen of voor haar voelen, houdt zichzelf nu voor de gek. Eigenlijk is het voor haar een zeer bedroevende situatie, die nooit helemaal tot haar doordringt.
? Ik protesteer, hef mijn handen op. Ik hen het het ergst te pakken? Goed, het is waar. Gasparo leeft in het theater. De erotiek van zo?n warme tochtige zaal die zich ten volle tot jou richt moet ook niet minnetjes zijn. ? Dat mijn vurigheid overtuigt, merk ik met de dag meer.? (p. 174)
3. Kan het zijn dat Carlotta om de volgende reden verliefd is geworden op een castraat?
Een castraat is iemand die eigenlijk een deel van zijn mannelijkheid verloren is geraakt.
Wordt er dan, op p. 67, gesuggereerd dat Carlotta eerder iets had met een vrouw
?Maar met vrouwen is het anders. Als je hun lichaam kust (en je hun borsten tegen die van jou voelt opbotsen, kus je een kostelijke overdrijving van jezelf.?
Vaak heeft Carlotta het over Gasparo?s lichaam; dat het iets vrouwelijk heeft en dat dat haar aantrekt.
? Ik had nog nooit zo?n lichaam gezien . Tot dusverre hadden mannen harde, openlijke vormen,?Gasparo is zacht, wit, welvend. Zijn huid is onbehaard.? (p. 67)
? En een mannenlichaam, waarvan de schoonheid iets onmenselijks heeft.? (p. 41)
Nu vroeg ik mij af of dat Carlotta?s verliefdheid ontstond doordat ze iets van een vrouw in Gasparo herkende?
Welke passage vooral drijft je tot die eerste reactie? Schrijf ze over of vat ze samen als de passage te lang is. Bladzijde vermelden!
?Falling into you? Celine Dion.
And in your eyes I see ribbons of colour
En in jouw ogen zie ik stroken kleur
I see us inside of each other
Ik zie ons in elkaar
I feel my unconsious merge with your
Voel mijn onbewustzijn vermengen met het jouwe
And I hear a voice say:
En ik hoor een stem zeggen:
?What?s his is hers?
?Het zijne is het hare.?
Refrein:
I?m falling into you
Ik ben in je aan het landen.
This dream could come true
Deze droom zou uit kunnen komen
And it feels so good falling into you
En het voelt zo goed om in je terrecht te komen
I was afraid to let you in here
Ik vreesde om je binnen te laten
Now I?ve learned that love can?t be made in fear
Nu heb ik geleerd dat liefde niet in angst
kan ontstaan
The walls gegin to tumble down
De muren tuimelen naar beneden
Ans I can?t even see the grouns
En ik kan de grond zelfs niet zien
Refrein
Brug
Falling like a leaf, falling like a star
Vallend als een blad, vallend als een ster
Finding a belief, falling where you are
Een geloof vindend, vallend waar jij bent
Catch me, don?t let me drop!
Vang me , laat me niet vallen
Love me, don?t ever stop!
Hou van me en hou er nooit mee op!
So close your eyes and let me kiss you
Dus sluit je ogen en laat me je kussen
And while you sleep, I will miss you.
En ik zal je missen, terwijl je slaapt
Refrein
Brug
Falling into you
Landend in jou
Falling into you
Landend in jou
Falling into you
Landend in jou
De reden waarom ik een romantisch lied heb gekozen is omdat het hele boek draait rond muziek en liefde en de manier waarop dat de mensen hun zinnen overspoelt. Dit lied, in het bijzonder, vertaalt op een bijna perfecte manier Carlotta?s relatie met Gasparo en de gevoelens die ontstaan wanneer je hem hoort zingen. Daarom berust mijn keuze voor een eerste reactie op de volgende fragmenten.
Ik zat tussen mijn man en mijn zuster te wachten in een loge op de tweede verdieping en luisterde naar een mannenstem die voorbijging aan alles wat ik tot nu toe gekend heb en begrepen. Ik wist niet wat me gebeurde, de wereld begon te zweven. Waarvan is dit het begin. (p.23)
Leg je hoofd op mijn schouder?strijk het haar uit mijn ogen?laten we elkaar in de storm van het leven eeuwig vasthouden.
Iedereen in deze zaal is bezig de lichte, denkbare versieringen waarmee Gasparo de oorspronkelijke muziek bijstuurt, naar een eigen hol te versjouwen. Het muzikaal kunstwerk: partituur, keel, dagdroom. Iedereen is verliefd en daar staat Gasparo te zingen. Week van begeerte, fetisjistisch, nymfomaan, ?,we duwen een zware steen opzij en laten ons met het ijle spinsel tegen ons aan loodrecht omlaagvallen, een duisternis in die van seconde op seconde groter en ruimer wordt. (p. 81)
Bepaalde elementen uit het lied zijn duidelijk herkenbaar in het boek.
Allereerst komt het vallen duidelijk terug. ?The walls begin to tumble down and I can?t even see the ground). Charlotta voelt zich a.h.w. versmelten met zijn zang en de rest van de wereld verdwijnt.
Ook heeft Carlotta het vaak over Gasparo?s ?goudgespikkelde ogen? (p.5) wat volgens mij grote overeenkomst vertoont met ?the ribbons of colour?.
In het refrein wordt er verwezen naar een droom die uitkomt. Reeds in haar kindertijd is de verliefdheid ontstaan en ze is hem nooit meer vergeten. Er is dus inderdaad sprake van de verwezenlijking van een droom.
?Was dat toen al verliefdheid?? (p. 15)
Heel vaak beveelt of vraagt ze Gasparo, soms in gedachten, om van haar te houden, om haar vast te nemen?
?Omhels me? (p.62)
?Doe je ogen dicht, zeg ik, doe ze weer open. Voel je dit? Heb je zin? Hou je van me?? (p. 67)
De volgende woorden zouden dus door haar gesproken kunnen zijn: ?Love me, don?t ever stop.?
2. Met welk personage heb je het meeste voeling, maak een grondige karakteranalyse en gebruik daarbij ook citaten.
Ik kan me het meest met Carlotta identificeren omdat de verliefdheid vanuit haar standpunt wordt bekeken en iedereen toch ooit al verliefd is geweest, al is het niet met de intensiteit waarop zij het beleeft.
Eigenlijk kan je haar karakter niet los van Gasparo bespreken. Vanaf het weerzien met hem en het horen van zijn stem, doet er zich een metamorfose voor. Het is alsof ze plots volwassen wordt, haar eigen wil en mening verder ontwikkelt, die ook durft te tonen en echte gevoelens ervaart. Tot dan toe had ze in een soort van onbewustheid geleefd. Ze ging steeds akkoord met wat haar werd gedicteerd toe en wist eigenlijk niet wat het was om te leven. De ommekeer wordt dus veroorzaakt door het ervaren van diepgaande, echte emoties ten gevolge van het oog in oog komen te staan met haar grote passie: genot. Het soort genot dat ze vindt in muziek, de stem van de jonge castraat, in seksualiteit en liefde, waarvoor zijn lichaam en woord symbool staan, de ontdekking van het onbekende, een nieuwe wereld?
?Gisteren ben ik voor het eerst in gesprek geraakt met iemand die ik wil leren kennen, niet een beetje, maar helemaal. Sinds gisteren heb ik een onbedwingbare behoefte mij te verdiepen in een mystiek geheel van topprestaties, kletspraatjes en een zeer speciaal mannenlichaam waarvan de schoonheid iets onmenselijks heeft. Wat een toestand! Muziek en seks, er hebben zich krachten in mij verzameld die zich met geen mogelijkheid meer laten wegdrukken. (p.41)
?Wij houden van twijfels, van vragen en wij houden vooral van genot. Je lichaam is wat je bent en alle kennis begint met verlangen. Naar wat anders dan genot?? (p.29)
Ik zal proberen verschillende van Carlotta?s karaktereigenschappen te bespreken voor en na het eerste concert in Napels.
In het begin kan je haar omschrijven als de ideale dochter. Allereerst is ze zeer gemanierd en welopgevoed. Ze is dan ook van hoge afkomst.
?En ik zette mijn glas alweer neer, reikte mijn gastheermijn vingers, excuseerde me nogmaals en beloofde terug te komen.? (p. 84)
?Dat ik was onderricht in Latijn en heraldiek was heel gewoon.? (p. 15)
Die goede manieren manifesteren zich ook in een vorm van gehoorzaamheid. Omdat haar tijdens haar opvoeding, een aantal idee?n en regels zijn ingeprent zal ze in de toekomst ook makkelijker de wil en de opvatting van een ander aanvaarden. Als ze in de periode voor ?de ontmoeting ? verdrietig is of als onrechtvaardig wordt behandeld laat ze als verteller heel subtiel haar ontevredenheid merken zonder daar verder over uit te weiden. Slecht ??n maal heb ik iets gemerkt van protest tegen haar vader of tegen Faustina, de meid. Dat is als haar niet wordt verteld wat er met Gasparo is gebeurd. Het feit dat haar vader haar bruidschat bijna volledig heeft vergokt of dat haar zus haar ??nzaam en zonder ??n degelijke ouder achterlaat in het dorp, wekt bij Carlotta veel minder weerstand.
?Maar mijn bruidsschat was geleidelijk aan in het niets verdwenen.? (p. 16)
?En ik bleef in een verlaten dorp achter.? (p. 11)
Andere voorbeelden van haar toegeeflijkheid zijn:
?Toen ik vijftien werd, was het tijd om te trouwen. In onze streek zijn de vrouwen op hun vijftiende het mooist, mooier worden ze niet in hun leven.? (p. 15)
?Ik luisterde, wetend dat ze me misleidde, maar haar zachte stem deed mijn aandacht afdwalen. Ik legde mijn hand in die van haar en liet me gedwee naar huis terugvoeren.? (p.7)
?Staat u mij toe ? Iemand zuigt aan je hals , je lacht instemmend en een klein beetje spottend. Je kleren zijn los, helemaal uit,?Het gaat niet meer om plezier.?
Toch is Carlotta niet verlegen of schuchter. Ze straalt een zekere rust uit die alles te maken heeft met haar gedrag en waarin enkel Gasparo een storend element is.
?Maar ik bleef haar aankijken, zonder een stap te verzetten zodat ze wel moest zeggen: ?Ik heb gehoord dat hij in Norcia is.?? (p. 6-7)
?In zijn jeugd was hij een keer naar Norcia gereisd zonder te weten dat hij, in het halfduister van zijn koets, de liefdesroes van een meisje vervoerde.? (p.15)
?O, wat een onrust ! Wat een verlangen! Ik ben gelukkig.? (p. 15)
De rust die ze in haar jeugd heeft blijkt uit de opvattingen van toen, die getuigen van haar heldere kijk op het leven. Nu is alles nog ??nvoudig en afgebakend. Toch is haar intelligentie en volwassenheid reeds duidelijk merkbaar. Zo komt het oppervlakkige aspect uit de puberteit bij haar niet tot uiting. Dat merk je ook aan de manier waarop ze over haar uiterlijk spreekt. Alsof dat er helemaal niet toe doet, hoewel je het op die leeftijd meestal als iets belangrijks beschouwt.
?Ik houd van de vroege ochtend. Door het raam wriemelt de nieuwe dag aan je neus.? (p. 8)
?Ik had een wespentaille, een grote neus en ogen die ik , onder wenkbrauwen die doorliepen tot de slaap, niet gauw neersloeg.?
?Dit was dus beminnen. Ik raakte gesteld op de tirannie van paniek en geluk.? (p.18)
Haar mensenkennis en valt ook onder deze intelligentie. Ze lijkt precies aan te voelen hoe anderen in elkaar steken en wat achter hun woorden en houding schuilt. Vooral in Gasparo heeft ze veel inzicht.
?Ik weet dat Rodolphe me aanhoort, me zelfs uithoort om me een paar dingen uit mijn hoofd te praten die niet bepaald met de sloppen van Parijs te maken hebben.?(p.150)
?Mijn vader luisterde met een kalme glimlach, maar zei op een keer, dat hij niet meer wilde drinken. Ik denk dat zijn dood een uitvlucht was.? (p. 20)
?Dan, nederig ineens zoekt hij de blik van Gasparo, die ik goed genoeg ken om te weten wanneer iets de zonnige kant van zijn wezen heeft geraakt.? (p. 132)
Niet alleen personen voelt ze aan; het gebeurt dikwijls dat ze op haar instinct kan vertrouwen.
?Als ik terugdenk aan die reis weet ik dat ik naar het landschap heb gekeken als naar een enscenering. Er zou iets plaatsvinden. Geen gewone gebeurtenis, geen banaliteit die kalmpjes haar beurt in de tijd heeft afgewacht, maar iets kunstig dat al eerder was voorbereid.? (p. 20)
?Het was alsof ik wist dat ik me zijn zelfvoldane rode lippen voor jaren moest inprenten, zijn voorhoofd, zijn haar, zijn superplie met de kanten mouwen, ?? (p. 15)
Zoals ik reeds vermeldde verandert Carlotta?s houding: Nu dat haar passie voor muziek en schoonheid is opgelaaid, zal ze die ook verdedigen. Ze zal haar intelligentie gebruiken in discussies door gevatte opmerkingen en replieken.
??Tot half december geeft men hier dezelfde voorstelling,? pruttelt hij na. ?Hetzelfde eentonige verhaal.? We ploffen neer in het majesteuze pluche.
?Wat bedoelt u, meneer, met ??ntonig !? zeg ik. ?Niemand zingt ooit een aria tweemaal op dezelfde manier.?? (p.52)
? Ik ben van plan om dit gesprek, dat me nu al mateloos boeit, de door mij gewenste richting in te sturen.
Lijzig zeg ik, vooralsnog: ?Napels betaalt zich blauw aan de opera, maar de eerste bedelaar die hier van honger sterft moet nog van de straat worden geraapt.?? (p. 150)
In Napels gaat er een nieuwe wereld van modern denken voor haar open. Ze begeeft zich nu meer en meer in filosofische kringen en dat heeft zeker zijn uitwerking. Dood, liefde, zelfs het leven?Over alles denkt ze na en voor alles zoekt ze een defenitie. Een sprong naar volwassenheid.
?Woorden hebben een betekenis en muziektonen ook. Wat gebeurt er wanner de twee kolossale systemen zich met elkaar vermengen.? (p. 144)
?Was het niet de typische logica van de droom die maakte dat treurige en zelfs bloedige taferelen in mijn hoofd samensmolten tot een zacht, warrig, geluk?? (p.74)
?De wereld die ik ken is een mooie maar enigszins dwaze groepering van feiten. Soms kom ik via systemen die nu ook niet de allereenvoudigste zijn, dingen te weten. Vanuit het ?ne wonder reik bij mijn volle verstand naar het andere.? (p. 152)
Dit laatste citaat bewijst ook dat Carlotta zich over het leven begint te verbazen alsof ze plots een bril heeft opgezet en nu plots een dimensie meer waarneemt. Niet alles is meer zo ??nvoudig als voorheen.
?Ooit heb ik gedacht dat verleden en toekomst gescheiden zijn.. Het is niet waar. Er bestaan geen verhalen zonder citaten. Gebeurtenissen stappen van de ?ne tijd over in de andere.? (p.20)
Het is duidelijk dat er in Carlotta?s gedachtengang iets is gewijzigd. Als het op gevoelens aankomt heeft er echter de grootste verandering plaatsgevonden.
Wat mij vooral opviel is dat de emoties die ze voor de ommekeer in Napels heeft beleeft, verwaarloosbaar lijken t.o.v. hetgeen daarop volgt. Vooral op romantisch vlak is dit zo. Het lijkt alsof de liefdesrelaties voor haar nooit iets betekend hebben.
Haar huwelijk was door haar vader op voorhand afgesproken en voor haar man heeft ze nooit meer dan vriendschap gevoeld.
?We konden het goed met elkaar vinden, Berto en ik. Dat hij vaak maanden achtereen weg was, kon me niet schelen, het hoorde bij ons contract.? (p. 17)
Ook haar relatie met de Franse markies was louter lichamelijk.
? ?Waar denk je aan?? hield hij vol.
Dat ik je jaloezie hinderlijk vind. Dat ik het smakeloos vind om vriendschap en liefde met elkaar te verwarren. Waarom trek je zo een zuur gezicht. We hebben samen toch leuke uren beleefd? Ik ben van mening dat vriendschap heel goed samengaat met seks.?? (p. 78)
Ik merk ook vaak dat haar liefde voor Gasparo naar het ongezonde neigt. Die is zo intens dat haar hele leven erdoor bepaald wordt en sleurt haar tussen volmaakt geluk en diepe droefheid. Iedere keer ze beseft dat haar relatie met de zanger niet zal blijven duren valt ze in een kleine depressie maar in zijn aanwezigheid vergeet ze dat even. Eigenlijk is het vrij simpel: Gasparo beheerst haar geluk.
Wat ook haar humeurigheid in die periode verklaart. De aan- of afwezigheid van Gasparo gaat de rust, die ze vroeger uitstraalde, verstoren. Ze zal gekrenkt en hatelijk reageren, wat in het verleden zelden gebeurde.
?Ik zat tegenover hem en vertrok geen spier, ik was vervelend. Al dagenlang viel er geen land met mij te bezeilen. Als ik naar feesten ging, als ik kaartspeelde, waren mijn gedachten elders.? (p. 47)
?Ik was niet te genieten.? (p. 49)
? Als ik hem niet voor de rest van mijn leven mag blijven aanraken, hoeft de zon voor mij niet meer op te gaan.? (p. 66)
? ?Gasparo! ? roep ik nog zacht. Niets, alleen maar een paar koude druppels op mijn gezicht. Bevangen door een dodelijke eenzaamheid klem ik mijn handen in elkaar.? (p.177)
? Daartussenin een zeer beroemd man die op een clavecimbel zit te spelen voor maar ??n, speciale toehoorder, ik, het leven is mooi.? (p. 85)
?Weet je wel hoe fijn het is om te leven? Ik leg mijn arm om zijn midden.? (p. 161)
Carlotta heeft dus over het algemeen geen slecht karakter heeft. Ze doet anderen nooit echt kwaad. Maar ik merk ook nooit iets van bezorgdheid of liefde voor familie of vrienden. Enkel Gasparo en de dingen waarvoor hij symbool staat zoals schoonheid en muziek, lijken haar te raken. Al de rest verdwijnt daar bij in het niets. Dat is een minder goede eigenschap. Als haar vader bij voorbeeld sterft doet ze daar heel neutraal over. Ze vertelt gewoon hoe zijn dood verlopen is.
?Mijn vader werd ziek?? (p. 19)
Ze lijkt haar kinderen zelfs niet te missen tijdens haar verblijf in Napels. Hun geboorte wordt gewoon vermeld en over haar gevoelens daarbij spreekt ze niet. Alsof dat niet belangrijk is.
?Toen ik Berto aan het begin het tweede huwelijksjaar een dochter schonk, had hij ruiterlijk gereageerd? boven de sinaasappelbomen.? (p. 18)
Slechts ??nmaal verricht ze een echt goede daad.
?Ik gaf de vrouw een aalmoes die haar ogen deden oplichten.:?Moge de Maagd je beschermen en holde door!? en holde door.? (p.57)
Mijn conclusie is dat haar liefde voor Gasparo nauw verbonden is met haar liefde voor muziek, schoonheid en filosofie. En dat die liefde haar op ??n of andere manier van de realiteit afzondert, een realiteit die voor haar van weinig belang is.
3) Welke 3 vragen zou je de auteur willen stellen?
1. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen Carlotta?s relatie met Gasparo en de mythe van Partenope. (p. 33)
Partenope is een sirene die voorbijvarende schepen met haar gezang naar de rotsen lokt zodat die vergaan. E?nmaal wordt ze verliefd op de kapitein van een schip, maar die is aan een mast vastgebonden zodat hij onder haar invloed uitkomt. Uiteindelijk is hij niet degene die sterft maar Partenope die dood aan de kust aanspoelt nadat ze zich in zee heeft geworpen omdat in de twintig minuten dat het schip passeerde haar hele liefdesleven aan haar voorbij is gegaan.
Over Partenopes stem werd gezegd dat het de jongen aan de mast bijbracht dat kennis en genot gelijk zijn.
Het grote verband hier is dat Partenope, net als Carlotta, lijdt onder een liefde die onbereikbaar is. Want uiteindelijk moet Carlotta haar grote liefde laten gaan en dat wekt bij haar dezelfde fatale gevoelens op.
? E?n keer mompelt Gasparo: ?Het ga je goed?, waarop ik antwoord: ?Ik voel dat ik gek word.? ? (p. 180)
Natuurlijk pleegt Carlotta geen zelfmoord. Een ander verschil is dat het in de mythe Partenope is die de ander tot waanzin drijft met haar gezang, en zij het is die het genot en de kennis symboliseert. Carlotta bevindt zich dus ook in de rol van de jonge kapitein.
2. Hoe ver gaat Gasparo?s liefde voor Carlotta en wat is haar houding daarover?
Doorheen het verhaal gaat het voornamelijk over Carlotta?s gevoelens tegenover Gasparo, die zeer diep gaan, maar de relatie wordt nooit vanuit zijn standpunt beleefd. Toch merk je dat hij veel minder voor haar voelt, dan zij voor hem. Zijn liefde is veel oppervlakkiger; hij vindt haar gewoon een leuk meisje en tilt ook niet zo zwaar aan het afscheid.
? Je bent een leuk meisje, zegt hij, leuk, een beetje vreemd.? (p. 67)
? ?Goed, kom, je bent altijd zo vrolijk,? zei hij en was toen bereid met mij op bed te gaan liggen.? (p. 89)
?Omdat het mij niet ontgaat dat Gasparo van plan is om zomaar, met een onverstoorbaar gezicht , uit mijn leven weg te lopen,?? (p. 180)
Carlotta weet dus heel goed dat haar gevoelens veel sterker zijn. Maar ze wilt er verder niets achter zoeken en praat het goed. Ze hoopt hem ook nog steeds te ?overtuigen? om meer van haar te gaan houden. Dat staat in contrast met haar intelligentie en vermogen om andere personen te doorzien. Zij, die anders zo goed weet wat anderen van haar willen of voor haar voelen, houdt zichzelf nu voor de gek. Eigenlijk is het voor haar een zeer bedroevende situatie, die nooit helemaal tot haar doordringt.
? Ik protesteer, hef mijn handen op. Ik hen het het ergst te pakken? Goed, het is waar. Gasparo leeft in het theater. De erotiek van zo?n warme tochtige zaal die zich ten volle tot jou richt moet ook niet minnetjes zijn. ? Dat mijn vurigheid overtuigt, merk ik met de dag meer.? (p. 174)
3. Kan het zijn dat Carlotta om de volgende reden verliefd is geworden op een castraat?
Een castraat is iemand die eigenlijk een deel van zijn mannelijkheid verloren is geraakt.
Wordt er dan, op p. 67, gesuggereerd dat Carlotta eerder iets had met een vrouw
?Maar met vrouwen is het anders. Als je hun lichaam kust (en je hun borsten tegen die van jou voelt opbotsen, kus je een kostelijke overdrijving van jezelf.?
Vaak heeft Carlotta het over Gasparo?s lichaam; dat het iets vrouwelijk heeft en dat dat haar aantrekt.
? Ik had nog nooit zo?n lichaam gezien . Tot dusverre hadden mannen harde, openlijke vormen,?Gasparo is zacht, wit, welvend. Zijn huid is onbehaard.? (p. 67)
? En een mannenlichaam, waarvan de schoonheid iets onmenselijks heeft.? (p. 41)
Nu vroeg ik mij af of dat Carlotta?s verliefdheid ontstond doordat ze iets van een vrouw in Gasparo herkende?
Margriet de Moor is een Nederlands schrijver.Margriet de Moor werd geboren als Margaretha Maria Antonetta Neefjes en trouwde met beeldhouwer Heppe de Moor (1938 - 1992). Ze is de schoondochter van protestants-christelijke schrijfster A. M. de Moor-Ringnalda.De Moor bezocht na de ULO het Koninklijk Conservatorium in Den Haag waar ze piano en solozang studeerde. Daarna studeerde zij kunstgeschiedenis en archeologie, gaf pianoles en maakte videofilms voordat zij debuteerde als schrijver.
Boek informatie
- De virtuoos
- Margriet de Moor
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Margriet de Moor