Boekverslag: Broederschap
1995
5 Proloog, Djokjakarta, augustus 1948: Susanne Boyle interviewde voor het blad 'Life' Achmed Soekarno, staatshoofd van de republiek Indonesia. Ned. wilde geen onafhankelijk Indonesi? vanwege de tin, olie, rubber en goud. In de akkoorden van Linggad?jatti ('46) waren er afspraken gemaakt over de kolonie. In '47 was de eerste actie van Ned., en was er een wapenstilstand bedongen, onder druk van Am. en Engeland. Susanne gaf hem een vuurtje met een aansteker die hij mocht houden. Hierin zat een verborgen microfoon.
Deel I
13 Den Haag, augustus 1948: Pieter Nolten, neef van oud-premier Gerbrandy, zat met Aafke Toet Indisch te eten. Aan de andere tafel zat Wiebe Talma. Zowel hij als zijn tafelgenoot overleden iets later tengevolge van een vergiftiging. In z'n hand zat een papiertje met erop:'Dood aan de verraders!" 19 Batavia (=Jakarta): In de Am. ambassade ontcijferde Clay (CIA) het gesprek dat met de verborgen microfoon was opgenomen, in aanwezigheid van Walter Foote, Am. consul-generaal en George Hornett. Het gesprek ging tussen Soekarno en z'n partners, o.a. Bung, Soepardjojo, chef-staf Militaire Inlichtingen Dienst en Hatta. Het ging over 'de Broederschap'. Ook hadden ze het over kapitein Westerling, de Turk. Hij wilde weg uit het leger omdat hij het oneens was met het beleid in Den Haag. Westerling had gesproken met Hacke, lid van het Nederlands parlement voor de Partij voor de Vrijheid, Wiedemeyer, directeur van de Pacific Petroleum Maatschappij in Djakarta, Rooze, voormalig KNIL-luitenant-kolonel en Schr?der, oud inspecteur van Financi?n. Er bleek een club in Den Haag te zijn die zich 'de Broederschap' noemde, een club van rechtse politici, zakenmensen en hoge militairen. Hoofdpersoon was Hacke. Deze waren het oneens met het beleid van Nederland in Indi?. Ze onderhielden nauwe contacten met Westerling, Simon Spoor, opperbevelhebber in Indi? en de leiders van de buitengewesten, m.n. de Molukken, Mandoera, Sumatra en Celebes, die alle geen aansluiting bij de Republiek Indonesia wilden. Washington wilde zowel Den Haag als Djokja, residentie van de republiek te vriend houden. De informatie die ze nu ontcijferd hadden wilden ze voorlopig niet verder vertellen. Indonesi? bleek het toch al te weten. Tussen de twee brandhaarden Ned. en Indi? wilde Am. alleen maar de vlammen gadeslaan en niet blussen. Ned. was na de actie in '47 toch bereid gebleken Indonesi? zelfstandigheid te geven. Am. wilde een Verenigde Staten van Indonesi?. Ook de deelstaten wilden dit, m.u.v. Java. 27 Den Haag: Het kabinet Drees-van Schaik was zojuist gevormd. Pieter Nolten werkte bij de Centrale Veiligheids?dienst. Het hoofd hiervan,Einthoven, en Noltens chef Crabbendam vertelden dat Talma, een medewerker van de dienst en z'n tafelgenoot Van Buren inderdaad vergif?tigd waren. Wiebe Talma had deze leren kennen in '45 toen Talma betrokken was bij de moord op de advocaat Hendricus de Boer. Deze zou een cahier hebben bezeten waarin namen stonden van hooggeplaatste personen die gecollaboreerd hadden met de bezetter. Hij was toen geliquideerd. Van Buren was in de oorlog boekhouder geweest bij een fabriek voor gasgeneratoren in Amsterdam. Dit bedrijf maakte gebruik van het reclamebureau Remaco. E?n van de commissarissen hiervan was prof. dr. Romme, oud minister. Van Buren had direct contact gehad met Romme. Direct na de oorlog was de naam van Romme echter gezuiverd van alle blaam. Van Buren had Talma gebeld of deze nog steeds ge?nteresseerd was in het cahier. Hij vertelde dat hij het bezat en wilde verkopen voor 35.000,-. Talma vroeg Crabbendam, z'n chef, om namens de Dienst dit te kopen. 36 Lochem, de Achterhoek: Simon van Leeuwen, een ex-militair uit Indonesi?, kreeg bezoek van Jan Quinten, oud KNIL-luitenant. 41 Den Haag: Vreemd was dat Romme met al z'n kennis en er?varing na de oorlog geen zitting meer had gehad in een kabin?et. Toch was de Remaco-zaak helemaal afgehandeld. Hoe was Van Buren aan het cahier gekomen? Had hij het direct aan Romme willen verkopen, omdat hij kort voor z'n dood nog Romme had gebeld, maar deze was niet thuis geweest? Pierre Sweerts was in '41 vrijwillig in dienst gegaan bij de bezetter. Tegen het eind van de oorlog was hij overgelopen naar de Engelsen. Z'n naam werd in verband gebracht met Rebholz, mede-eigenaar van een gasmotorenfabriek, dezelfde waarvoor Van Buren in het begin van de oorlog had gewerkt. Van Buren was in '43 in contact gekomen met de verzetsgroep 'de witte cel'. In '46 werd voor de gearresteerde Rebholz om een schikking verzocht door zijn vroegere compagnon Munninghoff, iemand met communis?tische connecties. Toch werd ook Sweerts na de oorlog berecht. Twee maanden geleden was hij vrijgekomen en voer nu op zee. Aafke deed een nieuwe ontdekking: Van Buren had een vriendin, een stewardess, de dochter van De Boer. 49 Batavia: Susanne woonde in Batavia in de laan Raden Saleh. Zij werkte eigenlijk voor het Bureau of Intelligence and Research van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze kwam aan haar informatie door zich als journaliste voor te doen. Clay werkte voor de CIA, maar ze wist niet precies wat dat was omdat het nog zo nieuw was. Het moest wel iets hoogs zijn, want hij gebruikte papier van het Witte Huis. Clay deed geheimzinnig toen hij Susanne bezocht. Hij vroeg haar naar Nederland te gaan. 60 Middelbeers: Quinten bleek heel z'n oude groep in Nederland aan het zoeken te zijn om terug te gaan naar Indi?. Simon van Leeuwen moest van hem ook enkele oude makkers opzoeken. Quinten liet niet veel los wat de bedoeling was. Alleen dat Simon ? 25.000 zou krijgen als het karwei geklaard was. 66 Amsterdam: Aafje vertelde Marijke de Boer dat Van Buren dood was. Marijke vertelde hoe ze na de dood van haar moeder aan het cahier was gekomen. Talma had de dienst gev?raagd om het cahier te kopen omdat er belastende verklaringen voor Romme in stonden. Volgens Marijke had van Buren het voor ? 15.000 te koop aangeboden. Talma had echter de dienst om 35.000,- gevraagd om het te kunnen kopen. Het was de bedoeling dat hij, Van Buren, na de transactie samen met Marijke naar Zuid-Am. zou verdwijnen. Tijdens het eten in het Indisch restaurant zou Van Buren iets aan Talma laten zien als bewijs van het bestaan van het cahier. Na het eten zou de eigenlijke transactie in een hotelkamer gebeuren. Van Buren had samen met Marijke een kamer in het hotel gehuurd. Talma had onder de naam De Groot ook een kamer gehuurd in hetzelfde hotel. Talma wist dus al vooraf dat hij zaken ging doen. 80 Den Haag: Susanne was aangekomen in Nederland op verzoek van Clay, en dus de CIA. Ze logeerde bij James Melrose, Am. ambassadeur in Nederland. Ook ontmoette zij daar haar ouders. 86 Den Haag: Talma bleek een vals paspoort te bezitten onder de naam de Groot en een enkele reis naar Lissabon te hebben geboekt. Was het om te verdwijnen met de ? 20.000, het cahier of met beide? Het was wel duidelijk dat Talma zijn eigen dienst had opgelicht. Op 29 mei'45 waren er drie mannen gearresteerd op verdenking van moord op De Boer: Tom Wolf, Theo Hendrix, beiden oud verzetsmannen net als Wiebe Talma, en Sweerts, ex SS-er. Ze wilden het cahier, maar konden het niet vinden. Alle drie werden vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Van Buren papte toen aan met Marijke de Boer . Misschien had Van Buren Romme wel willen chanteren omdat die bij een besmet recla?mebedrijf had commissaris was geweest dat zaken had gedaan met de gasmotorenfabriek. Wolf en Hendrix moesten dus ook van alles weten. Talma had tegen de dienst gezegd dat hij iets groots op het spoor was dat hij kon kopen voor 35.000. Van Buren zou dan met Marijke met 15.000 naar Zuid-Am. gaan en hij met 20.000 naar Portugal en met het cahier wat een levenslang inkomen zou garanderen. Iemand moet van Buren in de gaten hebben gehouden en geweten hebben wat hij van plan was, en liet hem en Talma vermoorden. Bij het doorzoeken van de kamer van Talma, vonden Nolten en Aafke een blad met blote prenten en namen in code erop. 94 Den Haag: Susannes vader, Republikeins senator Boyle, vertelde dat Am. soldaten niet zomaar in Indonesi? waren gesneuveld, en zeker niet om het land over te leveren aan de communisten. President Truman vond echter wel dat het land onder Soekarno zelfstandig kon worden. Soekarno had de Jappen gebruikt om de Nederlanders het land uit te krijgen. De Jappen stelden hem aan als leider van een onafhankelijk Indonesi?. Boyle dacht dat hij erop gokte dat Am. en Engeland Nederland zouden laten vallen en zaken met hem zouden gaan doen. Maar tegelijk vermoordde hij z'n landgenoten en verkwanselde hij het land aan de communisten. Soekarno werd gesteund door Mao en Stalin. Soekarno zou zich dan ook niet aan de akkoorden van Linggadjatti houden, nl. de Verenigde Staten van Indonesi?: elk eiland, elk volk en elke godsdienst zou recht worden gedaan. Am. wou dit, maar Soekarno wilde een communistische eenheidsstaat. Soekarno en z'n rooie vrienden moesten dus weggewerkt worden. Dit kon niet door Am. i.v.m. de mogelijke ruzie met Rusland. Het moest door een bevriende Indonesi?r gebeuren: sultan Hamid II van Pontianak, of Mooie Max. Zo zou het een binnenlandse aangelegenheid lijken. Het Broederschap zou alles regelen. President Truman wou echter goede vrienden blijven met Soekarno. Maar de wens hem op te ruimen kwam o.a. van het bedrijfsleven, van het Pentagon, Wall Street, maar ook van de Republikeinen en hun nieuwe man: Eisenhower. Omdat zowel Melrose als Boyle dit niet naar buiten konden brengen i.v.m. hun politieke of diplomatieke status, moest Susanne dit doen.
101 Einthoven resumeerde: Talma opereerde tijdens de oorlog in Zeeuws-Vlaanderen. Van Buren vanaf '43 niet ver daar vandaan. Sweerts liep als SS-er begin '44 over naar de Britten in Zeeuws-Vlaanderen waar Talma tolk was. Sweerts kende Van Buren ook van de gasgeneratorenfabriek waar ook de Boer werkte. Na de oorlog gaf Sweerts de eigenaar van de fabriek Rebholz aan wegens collaboratie. De Boer beschikte over het cahier. Hij verkocht informatie over Rebholz aan Sweerts om zo z'n eigen handen schoon te wassen. Talma werkte als hoofdinspecteur later aan de moord op De Boer. Hij had toegang tot alle stukken, waarvan er een aantal verdwenen. Het cahier bleef zoek. Wolff en Hendriks konden niet meer zoeken. Talma ook niet. Daarom werd het via Van Buren en de dochter van de Boer gespeeld en gevonden. In het cahier stond alles in oude legercode. Dat kon Van Buren niet ontcijferen. Daarom riep hij de hulp in van Talma. Nolten had inmiddels de code op del pinn-up-blaadjes ontcijferd. Het ging om 11 namen en adressen van vooraanstaande Nederlanders. 106 Java, oktober: Westerling had met z'n troepen getracht om de eilanden weer te heroveren: Sumatra, Celebes,Java. Wat hij niet wist destijds was dat Am. en Engeland het land al vergeven hadden aan Soekarno. Tijdens de eerste politionele actie in '47 hadden ze grote delen van Java heroverd op de nationalisten. Plots had Den Haag opdracht gegeven het vuren te staken. Als overwinnaars van '47 waren ze later aan de onderhandelingstafel vernederd. Kapitein Westerling dacht aan de ontmoeting die de sultan Hamid had gehad met vier man: de president-directeur van de Pacific Petroleum Maatschappij, een luitenant-kolonel van het KNIL en de oud-inspecteur van Financi?n in Batavia. De vierde man was een groot politicus uit Nederland. Deze ver?telde van de tweede politionele actie die Nederland had gepland voor eind '48. Westerling vertelde hun dat 1200 man te weinig was. ook had hij ze ge?nformeerd over de wapens. Hij kreeg van Spoor een jaar om een leger op te bouwen. Westerling ontving een brief zonder afzender:'De advocaat is zijn aantekeningen kwijt.' 113 Den Haag oktober: Nolten was op de Am.anse ambassade ter gelegenheid van de kroning van Juliana. Hij ontdekte er oud-luitenant-kolonel Van Schooten, een van de 11 van de lijst van Talma, en generaal-majoor Saks, militair attach? in New York. Hij luisterde een gesprek af van de Broederschap; Saks, een Nederlandse blonde vrouw, Wiedemeyer, een Am.an 'Dean' en Edgar Feld, voormalig werkgever van Van Buren. Hij hoorde ze zeggen dat ze dus nu naar New York konden gaan. Saks zou 'de stukken' meenemen zodat ze niet nogmaals in verkeerde handen zouden vallen. Ook zeiden ze dat Goliath z'n werk goed gedaan had. Wat Nolten niet wist was dat hij gevolgd werd door een bediende. Deze vertelde dat tegen een gebruinde Am.an. Deze zorgde ervoor dat er een foto van hem en Nolten gemaakt werd. 126 Noord-Brabant, oktober: Quinten was met z'n lijst bezig van 34 man. Allen hadden in Indi? gediend bij hetzelfde korps onder leiding van Westerling. Ze trainden in Brabant, hadden wapens en uitrusting. En geld. 134 Den Haag 20 oktober: Susanne bleek een van de groep te zijn die Nolten op de ambassade had af?geluisterd. Ze ging met Clay terug naar Batavia via Karachi, maar niet vanaf Schiphol. De donker gebruinde Am.an bleek Clay geweest te zijn. Een vliegtuig op weg van Schiphol naar New York stortte neer, met daarin generaal-majoor Saks, dr. Ruppert Wiedemeyer en Veenendaal, directeur van de KLM. Nolten kwam tot de volgende hypothese: 11 Vooraanstaande Nederlanders, een onbekende blonde vrouw, en een Am.an 'Dean' hadden voor een onbekend doel de beschikking over minimaal een half miljoen aan diamanten en het cahier. Van Buren had dat gevonden. Deze had, buiten z'n chef Edgar Feld om, contact gezocht mat Talma. Deze had hij ook de 11 namen verteld. Talma had geprobeerd het cahier te kopen, de dienst af te zetten, en het via de contactpersoon Sweerts aan de groep van 11 door te verkopen. De 11 waren Van Buren en Talma op het spoor gekomen en hen via 'Goliath' laten vermoorden. 139 Den Haag 21 oktober: In Batavia had Westerling ontslag genomen van het leger. In het vliegtuig had ook van Schendel gezeten, lid van CVD. Hij was i.p.v. Nolten gegaan naar Am.. Nolten had niet met het vliegtuig mee gewild omdat Saks of Van Schooten hem van de ambassade herkend zou kunnen hebben. Ook hadden de 11 mensen van Talma's lijst in het vliegtuig gezeten, de belangrijkste van de Broederschap. Ook werden er diamanten gevonden tussen de wrakstukken.
Deel II
147 Den Haag 1949: Aafke had de dienst verlaten. Nolten speelde ook met die gedachte om te vertrekken naar Devonshire (Eng) waar een oude vriend een paardenfokkerij had. Het onderzoek naar het vermiste cahier en de dood van Talma stond op een laag pitje. Van Einthoven zei dat luit.kol. Van Schooten afgelopen zomer contact met hem had gehad. Een groep vooraanstaande Nederlanders maakte zich zorgen over het beleid van Nederland inzake Indi?. Gerbrandy sympathiseerde met hen omdat ook hij niets van Soekarno moest hebben. Van Schooten had Gerbrandy gepolst om z'n naam te lenen voor een petitie aan Drees. Na de dood van Van Schooten met het vliegtuig, was z'n telefoonnummer opnieuw uitgegeven aan een huisarts. Deze werd echter 6x gebeld door onbekenden die verbinding wilden met militairen. De huisarts werd het zat en gaf het door aan het Ministerie van Oorlog. Daar ontdekte men dat het om ex-KNIL-ers ging. Bij de CVD had men inmiddels ook ontdekt dat een groepje ex-KNIL-ers in Brabant had getrained en inmiddels op weg was naar Java op een boot 'de Armade', die eigendom was van Munninghoff. Vanaf '36 had Van Schooten gediend onder lui.kol. Rooze. Deze was weer bevriend met Wiedemyer, een van Talma's lijstje van 11. Rooze was in mei '48 met een zakenrelatie op bezoek in Pontianak (Borneo) in het gezelschap van parlementari?r voor de Partij van de Vrijheid Hacke, Schr?der en Wiedemeiyer. Nolten en Einthoven gingen op bezoek bij Drees. 158 Patje (Java) 8 mei'49: Bij Westerling kwamen Chinezen een vrachtauto brengen. Er in lagen kadavers van geiten en andere grote dieren. In de ingewanden zaten verstopt geweren, handgranaten, pistolen enz. Spoor en Westerling waren erachter gekomen dat in Nederland navraag was gedaan naar de ex-KNIL-ers. 165 Batavia mei: Nolten was weer in Indi? in opdracht van Einthoven en van Drees. Drees had hem om de uiterste discretie verzocht. Hij wist hoe populair Gerbrandy nog steeds was onder het volk. En ook dat deze zich voor een karretje had laten spannen. Daarom had Nolten de opdracht gekregen z'n oudoom erbuiten te houden. Nolten ging onder de schuilnaam Wells. 'Het karretje moet van de weg zonder dat het veron?gelukt' had Einthoven z'n opdracht geformuleerd. Maar hij wist niet waar het karretje reed, wie erop zat en vooral, waar het naar toe. 168 Batavia mei: De tweede actie van Nederland in Indi? eind '48 was een succes. Ze hadden o.a. Soekarno te pakken gekregen. Toch had Drees de actie verder afgeblazen, onder druk van Am., en de mogelijke consequentie dat deze de herstelbetalingen zouden stoppen. Jan Quinten was op bezoek bij luit.gen. Spoor en z'n Indonesische adjudant majoor Edu van Brummelen. Jan overhandigde Spoor een zwart cahier. Hoewel Edu dit niet zag, liep deze direct naar de Chinese wijk om via een radiozender bij Chun Wa nieuwe instructies te vernemen. Deze instructie was om alles wat hij gezien had en gehoord door te geven aan Clay Thomson op het Am.ans consulaat. 174 Nolten had z'n eerste afspraak met Guus de Rooy, chef Directie Verre Oosten van Ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze had gezocht maar niets gevonden dat van de boot 'de Armade' mensen aan land waren gegaan. Wel had hij ontdekt dat een van de mannen die op het lijstje stonden van Talma, Van de Wart, een vriendin genaamd Sau Lin, had in de Chinese wijk. Van de Wart had telefonisch contact met haar gehad twee weken geleden. Nolten belde de Staf Militaire Hoofdkwartier en vroeg de telefoniste om majoor Van Brummelen (!) 180 Borneo, mei: Simon, Jan vd Wart en Bol wachtten in hun schuilplaats, een plantage op ? 1 uur van Pontianak. Ze verveelden zich omdat ze al zolang wachtten zonder vrouwen. De hele groep zat verdeeld. Enkele op Noord-Sumatra, enkele op Banka en enkele op de Molukken. Alleen Jan Quinten zat al op Java. Simon zocht radiografisch contact met Quinten. Deze vertelde dat Jan z'n Chinese vriendin Sau Lin in Batavia had gebeld. 189 Clay Thomson had inmiddels ontdekt dat Nolten hier was om o.a. vd Wart te zoeken. Van Brummelen zei dat tegen hem. Ook dat Nolten van Sau Lin afwist inmiddels. Washington wilde dat de Republiek er kwam. En wel binnen een jaar. Met Soekarno aan de macht zou die aan alle draadjes van Am. spartelen. Een federatie kon al lang niet meer in zo'n groot land. Geen van de eilanden was in staat zichzelf te besturen. Het Witte Huis zat met z'n eigen akkoorden in de maag. (Ze hadden getekend voor de Federatie maar wilden liever de Republiek!). De CIA zou een oplossing moeten verzinnen. Wat ze nodig hadden was een aanleiding om onder de akkoorden uit te komen. Talma en van Buren waren vergiftigd door Goliath, een Indonesische lilliputter die destijds onder Spoor gediend had. Het vliegtuig waarin de 11 leden van de Broederschap boven Schotland waren verongelukt, bleek tot ontploffing te zijn gebracht door de CIA. Doel: het cahier te krijgen, maar dat werd niet in het wrak gevonden. De bedoeling was geweest dat Saks het naar New York had meegenomen en zou overhandigen aan senator Boyle. Deze zou het aan de CAI geven. Maar Saks had het niet meegenomen in het vliegtuig, maar aan Rooze gegeven. Clay instrueerde iemand, een worstelaar. Die moest eerst naar Sau Lin en daarna naar Van Brummelen. Clay zou zelf op de Raden Saleh zijn, bij Susanne.
199 Toen Nolten San Lin op ging zoeken (hij wilde via haar Van de Wart opsporen), bleek deze te zijn vermoord enkele minuten daarvoor. Hij kon nog maar net op tijd ontsnappen omdat de politie er al aankwam. Waarom was deze er zo snel? Van Brummelen had de afspraak geregeld voor hem. Hij had inmiddels ontdekt dat vlak voor hem een witte Am.an, genaamd Bobby, bij Sau Lin was geweest. Hij achtervolgde deze tot aan het huis aan de Raden Saleh. Hij hoorde Bobby zeggen:'alles o.k. en afgerekend met Van Brummelen.' Nolten herkende de man tegen wie Bobby sprak; het was dezelfde die hem om een vuurtje had gevraagd op de Am.anse ambassade in Den Haag. Toen hij terug ging naar Van Brummelen bleek deze te zijn vermoord. De politie was er al onder leiding van Soetomo. Nolten werd gearresteerd. 225 Naar Tantjili: Nolten werd onder druk van Buitenlandse Zaken uit de politiecel ontslagen. Hij werd wel direct op het vliegtuig naar Nederland gezet. Op het vliegveld wist hij te ontsnappen toen hij een Am.an hoorde praten tegen ene Susanne, de vrouw die hij ook op het adres aan de Raden Saleh had gezien. Hij achtervolgde hun beiden met een gestolen taxi naar het hotel Tanjum, even buiten Batavia.
243 Susanne zat met Clay Thomson in het hotel. Clay had verheugd tegen Susanne gezegd:'Ze komen." Susanne kende maar enkele leden van de Broederschap: Saks, Spoor en enkele Indische medestanders: sultan Hamid van Pontianak (Borneo), oftewel Mooie Max, de sultan van Deli en de kroonprins van Langkat op Sumatra. Deze laatste drie waren lid van de federatieve regering die het ideaal van de Verenigde Staten van Indonesi? nastreefden. Ze dachten ook dat Soekarno, zodra de Nederlanders vertrokken zouden zijn, met geweld hier een eind aan zou maken. Vlak voor ze vertrokken waren van Clay's woning in Raden Saleh, was er iemand langs gekomen om goed nieuws te vertellen. Clay had Goliath, de lilliputter uit Den Haag afgeleverd bij Bobby. Toen Susanne uit het raam van het hotel keek, zag ze een auto van Westerling Transport.
253 Tanjung: Nolten was inmiddels het hotel gaan bespioneren. Toen hij in de kamer keek, verschrok hij, omdat hij naast de Am.an en de blonde vrouw naast militairen ook Spoor zag. 259 Tanjung: Naast Spoor waren er ook Westerling, Quinten, Rooze en de sultans van Pontianak en Deli. Ze bespraken een strijdplan hoe ze Soekarno aan moesten pakken. Omdat Soekarno de blanken had verslagen (Nederland had wel gewonnen, maar had onder druk van Am. Soekarno weer laten gaan, en moesten ook Indonesi? verlaten) was zijn populariteit onder de bevolking nog hoog. Sommigen wilden daarom wachten met acties tot zijn populariteit zou zijn gedaald, omdat het volk erachter zou komen dat hij een meedogenloos dictator was. Hoe langer ze wachtten des te sterker zou Soekarno zich kunnen bewapenen met behulp van Rusland. En Am. wilde een republiek met Soekarno aan het hoofd. Spoor zei:'Het nieuws zal zij dat Soekarno een coupe wilde plegen en dat de deelstaten Oost-Indi?, Borneo en Sumatra dat wilden verhinderen. Zo was afgesproken met uw mensen meneer Thomson.' Zo zou het een binnenlandse aangelegenheid lijken waar Am. zich niet mee durfden te bemoeien. 271 Naar Batavia: Het was Clay wel duidelijk dat Spoor op eigen houtje handelde om in Indonesi? in te grijpen en om de Amerikanen op een zijspoor te zetten. En dat hij ook het cahier bezat. Van Brummelen had hem daarover ingelicht. Indien Drees hem tegen wou willen houden, zou het kabinet vallen. Clay had Bobby opdracht gegeven Van Brummelen te vermoorden. Deze was immers een bekende van Nolten. Eigenlijk zouden ze Spoor ook nog op moeten ruimen. Het zou voor Goliath de gifmenger niet moeilijk hoeven zijn om in de keuken van Spoor te komen. Van Buren had het cahier bewaard in de brandkast bij de handelsfirma waar hij werkte. Na z'n dood had Feld z'n chef het meegenomen. 274 Tanjung: Spoor en de zijne wilden Soekarno uitschakelen. Onder leiding van bijv. sultan Hamid zou de nieuwe Federatie een goede verhouding met Nederland kunnen waarborgen. Probleem was dat Drees een belofte tot soevereiniteit had gedaan, ook aan Soekarno. Nolten had inmiddels een kamer in het hotel en drong de kamer van Susanne binnen. Waarom werkte de Amerikanen samen met Hacke en Spoor om Soekarno uit te schakelen? Hadden ze meer vertrouwen in Hamid omdat deze meer pro-Westers was dan Soekarno met z'n communisten idee?n? Truman wilde wel met Soekarno. Beiden waren massamoordenaars volgens Susanne. Maar anderen wilden hem uitschakelen, waaronder Eisenhower en Boyle, door samen te werken met Spoor en Hacke. Nolten ontdekt ook dat Thomson contacten via de radio had met Soepardjojo in Djokja, Soekarno's veiligheidschef! Dus Clay Thomson stond in rechtstreeks contact met Soekarno's nationalisten. Maar via de CIA moest hij er ook voor zorgen dat Soekarno van het toneel zou verdwijnen. Een dubbelspion! Zodra Thomson ontdekte dat Nolten hierachter was gekomen, kwam hij terug naar het hotel en hield Susanne onder schot om Nolten te dwingen alles te vertellen. Intussen was ook de politie gearriveerd omdat ze de gestolen taxi gevonden hadden van Nolten. Tijdens de schotenwisseling werden Susanne en Thomson gedood. 296 Schiphol 30 mei '49: In de krant stond dat Spoor was overleden. Het kon een hartstilstand zijn geweest, maar ook een vergiftiging. Het cahier was nog steeds niet terecht. Hierin zouden de bewijzen staan dat prins Bernhard aan King Kong de datum van de slag om Arnhem had verraden. Waarschijnlijk was het nu bij Westerling.
299 Epiloog: Op 5 januari'50, 9 dagen na de soevereiniteitsoverdracht, eiste Westerling van Soekarno het onvoorwaardelijk respecteren van de autonomie van de Federale Staten en het stoppen van terroristische republikeinse acties. Westerling ging met z'n oud-KNIL-ers ten strijde, maar werd verslagen. Hij ontkwam echter.
5 Proloog, Djokjakarta, augustus 1948: Susanne Boyle interviewde voor het blad 'Life' Achmed Soekarno, staatshoofd van de republiek Indonesia. Ned. wilde geen onafhankelijk Indonesi? vanwege de tin, olie, rubber en goud. In de akkoorden van Linggad?jatti ('46) waren er afspraken gemaakt over de kolonie. In '47 was de eerste actie van Ned., en was er een wapenstilstand bedongen, onder druk van Am. en Engeland. Susanne gaf hem een vuurtje met een aansteker die hij mocht houden. Hierin zat een verborgen microfoon.
Deel I
13 Den Haag, augustus 1948: Pieter Nolten, neef van oud-premier Gerbrandy, zat met Aafke Toet Indisch te eten. Aan de andere tafel zat Wiebe Talma. Zowel hij als zijn tafelgenoot overleden iets later tengevolge van een vergiftiging. In z'n hand zat een papiertje met erop:'Dood aan de verraders!" 19 Batavia (=Jakarta): In de Am. ambassade ontcijferde Clay (CIA) het gesprek dat met de verborgen microfoon was opgenomen, in aanwezigheid van Walter Foote, Am. consul-generaal en George Hornett. Het gesprek ging tussen Soekarno en z'n partners, o.a. Bung, Soepardjojo, chef-staf Militaire Inlichtingen Dienst en Hatta. Het ging over 'de Broederschap'. Ook hadden ze het over kapitein Westerling, de Turk. Hij wilde weg uit het leger omdat hij het oneens was met het beleid in Den Haag. Westerling had gesproken met Hacke, lid van het Nederlands parlement voor de Partij voor de Vrijheid, Wiedemeyer, directeur van de Pacific Petroleum Maatschappij in Djakarta, Rooze, voormalig KNIL-luitenant-kolonel en Schr?der, oud inspecteur van Financi?n. Er bleek een club in Den Haag te zijn die zich 'de Broederschap' noemde, een club van rechtse politici, zakenmensen en hoge militairen. Hoofdpersoon was Hacke. Deze waren het oneens met het beleid van Nederland in Indi?. Ze onderhielden nauwe contacten met Westerling, Simon Spoor, opperbevelhebber in Indi? en de leiders van de buitengewesten, m.n. de Molukken, Mandoera, Sumatra en Celebes, die alle geen aansluiting bij de Republiek Indonesia wilden. Washington wilde zowel Den Haag als Djokja, residentie van de republiek te vriend houden. De informatie die ze nu ontcijferd hadden wilden ze voorlopig niet verder vertellen. Indonesi? bleek het toch al te weten. Tussen de twee brandhaarden Ned. en Indi? wilde Am. alleen maar de vlammen gadeslaan en niet blussen. Ned. was na de actie in '47 toch bereid gebleken Indonesi? zelfstandigheid te geven. Am. wilde een Verenigde Staten van Indonesi?. Ook de deelstaten wilden dit, m.u.v. Java. 27 Den Haag: Het kabinet Drees-van Schaik was zojuist gevormd. Pieter Nolten werkte bij de Centrale Veiligheids?dienst. Het hoofd hiervan,Einthoven, en Noltens chef Crabbendam vertelden dat Talma, een medewerker van de dienst en z'n tafelgenoot Van Buren inderdaad vergif?tigd waren. Wiebe Talma had deze leren kennen in '45 toen Talma betrokken was bij de moord op de advocaat Hendricus de Boer. Deze zou een cahier hebben bezeten waarin namen stonden van hooggeplaatste personen die gecollaboreerd hadden met de bezetter. Hij was toen geliquideerd. Van Buren was in de oorlog boekhouder geweest bij een fabriek voor gasgeneratoren in Amsterdam. Dit bedrijf maakte gebruik van het reclamebureau Remaco. E?n van de commissarissen hiervan was prof. dr. Romme, oud minister. Van Buren had direct contact gehad met Romme. Direct na de oorlog was de naam van Romme echter gezuiverd van alle blaam. Van Buren had Talma gebeld of deze nog steeds ge?nteresseerd was in het cahier. Hij vertelde dat hij het bezat en wilde verkopen voor 35.000,-. Talma vroeg Crabbendam, z'n chef, om namens de Dienst dit te kopen. 36 Lochem, de Achterhoek: Simon van Leeuwen, een ex-militair uit Indonesi?, kreeg bezoek van Jan Quinten, oud KNIL-luitenant. 41 Den Haag: Vreemd was dat Romme met al z'n kennis en er?varing na de oorlog geen zitting meer had gehad in een kabin?et. Toch was de Remaco-zaak helemaal afgehandeld. Hoe was Van Buren aan het cahier gekomen? Had hij het direct aan Romme willen verkopen, omdat hij kort voor z'n dood nog Romme had gebeld, maar deze was niet thuis geweest? Pierre Sweerts was in '41 vrijwillig in dienst gegaan bij de bezetter. Tegen het eind van de oorlog was hij overgelopen naar de Engelsen. Z'n naam werd in verband gebracht met Rebholz, mede-eigenaar van een gasmotorenfabriek, dezelfde waarvoor Van Buren in het begin van de oorlog had gewerkt. Van Buren was in '43 in contact gekomen met de verzetsgroep 'de witte cel'. In '46 werd voor de gearresteerde Rebholz om een schikking verzocht door zijn vroegere compagnon Munninghoff, iemand met communis?tische connecties. Toch werd ook Sweerts na de oorlog berecht. Twee maanden geleden was hij vrijgekomen en voer nu op zee. Aafke deed een nieuwe ontdekking: Van Buren had een vriendin, een stewardess, de dochter van De Boer. 49 Batavia: Susanne woonde in Batavia in de laan Raden Saleh. Zij werkte eigenlijk voor het Bureau of Intelligence and Research van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze kwam aan haar informatie door zich als journaliste voor te doen. Clay werkte voor de CIA, maar ze wist niet precies wat dat was omdat het nog zo nieuw was. Het moest wel iets hoogs zijn, want hij gebruikte papier van het Witte Huis. Clay deed geheimzinnig toen hij Susanne bezocht. Hij vroeg haar naar Nederland te gaan. 60 Middelbeers: Quinten bleek heel z'n oude groep in Nederland aan het zoeken te zijn om terug te gaan naar Indi?. Simon van Leeuwen moest van hem ook enkele oude makkers opzoeken. Quinten liet niet veel los wat de bedoeling was. Alleen dat Simon ? 25.000 zou krijgen als het karwei geklaard was. 66 Amsterdam: Aafje vertelde Marijke de Boer dat Van Buren dood was. Marijke vertelde hoe ze na de dood van haar moeder aan het cahier was gekomen. Talma had de dienst gev?raagd om het cahier te kopen omdat er belastende verklaringen voor Romme in stonden. Volgens Marijke had van Buren het voor ? 15.000 te koop aangeboden. Talma had echter de dienst om 35.000,- gevraagd om het te kunnen kopen. Het was de bedoeling dat hij, Van Buren, na de transactie samen met Marijke naar Zuid-Am. zou verdwijnen. Tijdens het eten in het Indisch restaurant zou Van Buren iets aan Talma laten zien als bewijs van het bestaan van het cahier. Na het eten zou de eigenlijke transactie in een hotelkamer gebeuren. Van Buren had samen met Marijke een kamer in het hotel gehuurd. Talma had onder de naam De Groot ook een kamer gehuurd in hetzelfde hotel. Talma wist dus al vooraf dat hij zaken ging doen. 80 Den Haag: Susanne was aangekomen in Nederland op verzoek van Clay, en dus de CIA. Ze logeerde bij James Melrose, Am. ambassadeur in Nederland. Ook ontmoette zij daar haar ouders. 86 Den Haag: Talma bleek een vals paspoort te bezitten onder de naam de Groot en een enkele reis naar Lissabon te hebben geboekt. Was het om te verdwijnen met de ? 20.000, het cahier of met beide? Het was wel duidelijk dat Talma zijn eigen dienst had opgelicht. Op 29 mei'45 waren er drie mannen gearresteerd op verdenking van moord op De Boer: Tom Wolf, Theo Hendrix, beiden oud verzetsmannen net als Wiebe Talma, en Sweerts, ex SS-er. Ze wilden het cahier, maar konden het niet vinden. Alle drie werden vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Van Buren papte toen aan met Marijke de Boer . Misschien had Van Buren Romme wel willen chanteren omdat die bij een besmet recla?mebedrijf had commissaris was geweest dat zaken had gedaan met de gasmotorenfabriek. Wolf en Hendrix moesten dus ook van alles weten. Talma had tegen de dienst gezegd dat hij iets groots op het spoor was dat hij kon kopen voor 35.000. Van Buren zou dan met Marijke met 15.000 naar Zuid-Am. gaan en hij met 20.000 naar Portugal en met het cahier wat een levenslang inkomen zou garanderen. Iemand moet van Buren in de gaten hebben gehouden en geweten hebben wat hij van plan was, en liet hem en Talma vermoorden. Bij het doorzoeken van de kamer van Talma, vonden Nolten en Aafke een blad met blote prenten en namen in code erop. 94 Den Haag: Susannes vader, Republikeins senator Boyle, vertelde dat Am. soldaten niet zomaar in Indonesi? waren gesneuveld, en zeker niet om het land over te leveren aan de communisten. President Truman vond echter wel dat het land onder Soekarno zelfstandig kon worden. Soekarno had de Jappen gebruikt om de Nederlanders het land uit te krijgen. De Jappen stelden hem aan als leider van een onafhankelijk Indonesi?. Boyle dacht dat hij erop gokte dat Am. en Engeland Nederland zouden laten vallen en zaken met hem zouden gaan doen. Maar tegelijk vermoordde hij z'n landgenoten en verkwanselde hij het land aan de communisten. Soekarno werd gesteund door Mao en Stalin. Soekarno zou zich dan ook niet aan de akkoorden van Linggadjatti houden, nl. de Verenigde Staten van Indonesi?: elk eiland, elk volk en elke godsdienst zou recht worden gedaan. Am. wou dit, maar Soekarno wilde een communistische eenheidsstaat. Soekarno en z'n rooie vrienden moesten dus weggewerkt worden. Dit kon niet door Am. i.v.m. de mogelijke ruzie met Rusland. Het moest door een bevriende Indonesi?r gebeuren: sultan Hamid II van Pontianak, of Mooie Max. Zo zou het een binnenlandse aangelegenheid lijken. Het Broederschap zou alles regelen. President Truman wou echter goede vrienden blijven met Soekarno. Maar de wens hem op te ruimen kwam o.a. van het bedrijfsleven, van het Pentagon, Wall Street, maar ook van de Republikeinen en hun nieuwe man: Eisenhower. Omdat zowel Melrose als Boyle dit niet naar buiten konden brengen i.v.m. hun politieke of diplomatieke status, moest Susanne dit doen.
101 Einthoven resumeerde: Talma opereerde tijdens de oorlog in Zeeuws-Vlaanderen. Van Buren vanaf '43 niet ver daar vandaan. Sweerts liep als SS-er begin '44 over naar de Britten in Zeeuws-Vlaanderen waar Talma tolk was. Sweerts kende Van Buren ook van de gasgeneratorenfabriek waar ook de Boer werkte. Na de oorlog gaf Sweerts de eigenaar van de fabriek Rebholz aan wegens collaboratie. De Boer beschikte over het cahier. Hij verkocht informatie over Rebholz aan Sweerts om zo z'n eigen handen schoon te wassen. Talma werkte als hoofdinspecteur later aan de moord op De Boer. Hij had toegang tot alle stukken, waarvan er een aantal verdwenen. Het cahier bleef zoek. Wolff en Hendriks konden niet meer zoeken. Talma ook niet. Daarom werd het via Van Buren en de dochter van de Boer gespeeld en gevonden. In het cahier stond alles in oude legercode. Dat kon Van Buren niet ontcijferen. Daarom riep hij de hulp in van Talma. Nolten had inmiddels de code op del pinn-up-blaadjes ontcijferd. Het ging om 11 namen en adressen van vooraanstaande Nederlanders. 106 Java, oktober: Westerling had met z'n troepen getracht om de eilanden weer te heroveren: Sumatra, Celebes,Java. Wat hij niet wist destijds was dat Am. en Engeland het land al vergeven hadden aan Soekarno. Tijdens de eerste politionele actie in '47 hadden ze grote delen van Java heroverd op de nationalisten. Plots had Den Haag opdracht gegeven het vuren te staken. Als overwinnaars van '47 waren ze later aan de onderhandelingstafel vernederd. Kapitein Westerling dacht aan de ontmoeting die de sultan Hamid had gehad met vier man: de president-directeur van de Pacific Petroleum Maatschappij, een luitenant-kolonel van het KNIL en de oud-inspecteur van Financi?n in Batavia. De vierde man was een groot politicus uit Nederland. Deze ver?telde van de tweede politionele actie die Nederland had gepland voor eind '48. Westerling vertelde hun dat 1200 man te weinig was. ook had hij ze ge?nformeerd over de wapens. Hij kreeg van Spoor een jaar om een leger op te bouwen. Westerling ontving een brief zonder afzender:'De advocaat is zijn aantekeningen kwijt.' 113 Den Haag oktober: Nolten was op de Am.anse ambassade ter gelegenheid van de kroning van Juliana. Hij ontdekte er oud-luitenant-kolonel Van Schooten, een van de 11 van de lijst van Talma, en generaal-majoor Saks, militair attach? in New York. Hij luisterde een gesprek af van de Broederschap; Saks, een Nederlandse blonde vrouw, Wiedemeyer, een Am.an 'Dean' en Edgar Feld, voormalig werkgever van Van Buren. Hij hoorde ze zeggen dat ze dus nu naar New York konden gaan. Saks zou 'de stukken' meenemen zodat ze niet nogmaals in verkeerde handen zouden vallen. Ook zeiden ze dat Goliath z'n werk goed gedaan had. Wat Nolten niet wist was dat hij gevolgd werd door een bediende. Deze vertelde dat tegen een gebruinde Am.an. Deze zorgde ervoor dat er een foto van hem en Nolten gemaakt werd. 126 Noord-Brabant, oktober: Quinten was met z'n lijst bezig van 34 man. Allen hadden in Indi? gediend bij hetzelfde korps onder leiding van Westerling. Ze trainden in Brabant, hadden wapens en uitrusting. En geld. 134 Den Haag 20 oktober: Susanne bleek een van de groep te zijn die Nolten op de ambassade had af?geluisterd. Ze ging met Clay terug naar Batavia via Karachi, maar niet vanaf Schiphol. De donker gebruinde Am.an bleek Clay geweest te zijn. Een vliegtuig op weg van Schiphol naar New York stortte neer, met daarin generaal-majoor Saks, dr. Ruppert Wiedemeyer en Veenendaal, directeur van de KLM. Nolten kwam tot de volgende hypothese: 11 Vooraanstaande Nederlanders, een onbekende blonde vrouw, en een Am.an 'Dean' hadden voor een onbekend doel de beschikking over minimaal een half miljoen aan diamanten en het cahier. Van Buren had dat gevonden. Deze had, buiten z'n chef Edgar Feld om, contact gezocht mat Talma. Deze had hij ook de 11 namen verteld. Talma had geprobeerd het cahier te kopen, de dienst af te zetten, en het via de contactpersoon Sweerts aan de groep van 11 door te verkopen. De 11 waren Van Buren en Talma op het spoor gekomen en hen via 'Goliath' laten vermoorden. 139 Den Haag 21 oktober: In Batavia had Westerling ontslag genomen van het leger. In het vliegtuig had ook van Schendel gezeten, lid van CVD. Hij was i.p.v. Nolten gegaan naar Am.. Nolten had niet met het vliegtuig mee gewild omdat Saks of Van Schooten hem van de ambassade herkend zou kunnen hebben. Ook hadden de 11 mensen van Talma's lijst in het vliegtuig gezeten, de belangrijkste van de Broederschap. Ook werden er diamanten gevonden tussen de wrakstukken.
Deel II
147 Den Haag 1949: Aafke had de dienst verlaten. Nolten speelde ook met die gedachte om te vertrekken naar Devonshire (Eng) waar een oude vriend een paardenfokkerij had. Het onderzoek naar het vermiste cahier en de dood van Talma stond op een laag pitje. Van Einthoven zei dat luit.kol. Van Schooten afgelopen zomer contact met hem had gehad. Een groep vooraanstaande Nederlanders maakte zich zorgen over het beleid van Nederland inzake Indi?. Gerbrandy sympathiseerde met hen omdat ook hij niets van Soekarno moest hebben. Van Schooten had Gerbrandy gepolst om z'n naam te lenen voor een petitie aan Drees. Na de dood van Van Schooten met het vliegtuig, was z'n telefoonnummer opnieuw uitgegeven aan een huisarts. Deze werd echter 6x gebeld door onbekenden die verbinding wilden met militairen. De huisarts werd het zat en gaf het door aan het Ministerie van Oorlog. Daar ontdekte men dat het om ex-KNIL-ers ging. Bij de CVD had men inmiddels ook ontdekt dat een groepje ex-KNIL-ers in Brabant had getrained en inmiddels op weg was naar Java op een boot 'de Armade', die eigendom was van Munninghoff. Vanaf '36 had Van Schooten gediend onder lui.kol. Rooze. Deze was weer bevriend met Wiedemyer, een van Talma's lijstje van 11. Rooze was in mei '48 met een zakenrelatie op bezoek in Pontianak (Borneo) in het gezelschap van parlementari?r voor de Partij van de Vrijheid Hacke, Schr?der en Wiedemeiyer. Nolten en Einthoven gingen op bezoek bij Drees. 158 Patje (Java) 8 mei'49: Bij Westerling kwamen Chinezen een vrachtauto brengen. Er in lagen kadavers van geiten en andere grote dieren. In de ingewanden zaten verstopt geweren, handgranaten, pistolen enz. Spoor en Westerling waren erachter gekomen dat in Nederland navraag was gedaan naar de ex-KNIL-ers. 165 Batavia mei: Nolten was weer in Indi? in opdracht van Einthoven en van Drees. Drees had hem om de uiterste discretie verzocht. Hij wist hoe populair Gerbrandy nog steeds was onder het volk. En ook dat deze zich voor een karretje had laten spannen. Daarom had Nolten de opdracht gekregen z'n oudoom erbuiten te houden. Nolten ging onder de schuilnaam Wells. 'Het karretje moet van de weg zonder dat het veron?gelukt' had Einthoven z'n opdracht geformuleerd. Maar hij wist niet waar het karretje reed, wie erop zat en vooral, waar het naar toe. 168 Batavia mei: De tweede actie van Nederland in Indi? eind '48 was een succes. Ze hadden o.a. Soekarno te pakken gekregen. Toch had Drees de actie verder afgeblazen, onder druk van Am., en de mogelijke consequentie dat deze de herstelbetalingen zouden stoppen. Jan Quinten was op bezoek bij luit.gen. Spoor en z'n Indonesische adjudant majoor Edu van Brummelen. Jan overhandigde Spoor een zwart cahier. Hoewel Edu dit niet zag, liep deze direct naar de Chinese wijk om via een radiozender bij Chun Wa nieuwe instructies te vernemen. Deze instructie was om alles wat hij gezien had en gehoord door te geven aan Clay Thomson op het Am.ans consulaat. 174 Nolten had z'n eerste afspraak met Guus de Rooy, chef Directie Verre Oosten van Ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze had gezocht maar niets gevonden dat van de boot 'de Armade' mensen aan land waren gegaan. Wel had hij ontdekt dat een van de mannen die op het lijstje stonden van Talma, Van de Wart, een vriendin genaamd Sau Lin, had in de Chinese wijk. Van de Wart had telefonisch contact met haar gehad twee weken geleden. Nolten belde de Staf Militaire Hoofdkwartier en vroeg de telefoniste om majoor Van Brummelen (!) 180 Borneo, mei: Simon, Jan vd Wart en Bol wachtten in hun schuilplaats, een plantage op ? 1 uur van Pontianak. Ze verveelden zich omdat ze al zolang wachtten zonder vrouwen. De hele groep zat verdeeld. Enkele op Noord-Sumatra, enkele op Banka en enkele op de Molukken. Alleen Jan Quinten zat al op Java. Simon zocht radiografisch contact met Quinten. Deze vertelde dat Jan z'n Chinese vriendin Sau Lin in Batavia had gebeld. 189 Clay Thomson had inmiddels ontdekt dat Nolten hier was om o.a. vd Wart te zoeken. Van Brummelen zei dat tegen hem. Ook dat Nolten van Sau Lin afwist inmiddels. Washington wilde dat de Republiek er kwam. En wel binnen een jaar. Met Soekarno aan de macht zou die aan alle draadjes van Am. spartelen. Een federatie kon al lang niet meer in zo'n groot land. Geen van de eilanden was in staat zichzelf te besturen. Het Witte Huis zat met z'n eigen akkoorden in de maag. (Ze hadden getekend voor de Federatie maar wilden liever de Republiek!). De CIA zou een oplossing moeten verzinnen. Wat ze nodig hadden was een aanleiding om onder de akkoorden uit te komen. Talma en van Buren waren vergiftigd door Goliath, een Indonesische lilliputter die destijds onder Spoor gediend had. Het vliegtuig waarin de 11 leden van de Broederschap boven Schotland waren verongelukt, bleek tot ontploffing te zijn gebracht door de CIA. Doel: het cahier te krijgen, maar dat werd niet in het wrak gevonden. De bedoeling was geweest dat Saks het naar New York had meegenomen en zou overhandigen aan senator Boyle. Deze zou het aan de CAI geven. Maar Saks had het niet meegenomen in het vliegtuig, maar aan Rooze gegeven. Clay instrueerde iemand, een worstelaar. Die moest eerst naar Sau Lin en daarna naar Van Brummelen. Clay zou zelf op de Raden Saleh zijn, bij Susanne.
199 Toen Nolten San Lin op ging zoeken (hij wilde via haar Van de Wart opsporen), bleek deze te zijn vermoord enkele minuten daarvoor. Hij kon nog maar net op tijd ontsnappen omdat de politie er al aankwam. Waarom was deze er zo snel? Van Brummelen had de afspraak geregeld voor hem. Hij had inmiddels ontdekt dat vlak voor hem een witte Am.an, genaamd Bobby, bij Sau Lin was geweest. Hij achtervolgde deze tot aan het huis aan de Raden Saleh. Hij hoorde Bobby zeggen:'alles o.k. en afgerekend met Van Brummelen.' Nolten herkende de man tegen wie Bobby sprak; het was dezelfde die hem om een vuurtje had gevraagd op de Am.anse ambassade in Den Haag. Toen hij terug ging naar Van Brummelen bleek deze te zijn vermoord. De politie was er al onder leiding van Soetomo. Nolten werd gearresteerd. 225 Naar Tantjili: Nolten werd onder druk van Buitenlandse Zaken uit de politiecel ontslagen. Hij werd wel direct op het vliegtuig naar Nederland gezet. Op het vliegveld wist hij te ontsnappen toen hij een Am.an hoorde praten tegen ene Susanne, de vrouw die hij ook op het adres aan de Raden Saleh had gezien. Hij achtervolgde hun beiden met een gestolen taxi naar het hotel Tanjum, even buiten Batavia.
243 Susanne zat met Clay Thomson in het hotel. Clay had verheugd tegen Susanne gezegd:'Ze komen." Susanne kende maar enkele leden van de Broederschap: Saks, Spoor en enkele Indische medestanders: sultan Hamid van Pontianak (Borneo), oftewel Mooie Max, de sultan van Deli en de kroonprins van Langkat op Sumatra. Deze laatste drie waren lid van de federatieve regering die het ideaal van de Verenigde Staten van Indonesi? nastreefden. Ze dachten ook dat Soekarno, zodra de Nederlanders vertrokken zouden zijn, met geweld hier een eind aan zou maken. Vlak voor ze vertrokken waren van Clay's woning in Raden Saleh, was er iemand langs gekomen om goed nieuws te vertellen. Clay had Goliath, de lilliputter uit Den Haag afgeleverd bij Bobby. Toen Susanne uit het raam van het hotel keek, zag ze een auto van Westerling Transport.
253 Tanjung: Nolten was inmiddels het hotel gaan bespioneren. Toen hij in de kamer keek, verschrok hij, omdat hij naast de Am.an en de blonde vrouw naast militairen ook Spoor zag. 259 Tanjung: Naast Spoor waren er ook Westerling, Quinten, Rooze en de sultans van Pontianak en Deli. Ze bespraken een strijdplan hoe ze Soekarno aan moesten pakken. Omdat Soekarno de blanken had verslagen (Nederland had wel gewonnen, maar had onder druk van Am. Soekarno weer laten gaan, en moesten ook Indonesi? verlaten) was zijn populariteit onder de bevolking nog hoog. Sommigen wilden daarom wachten met acties tot zijn populariteit zou zijn gedaald, omdat het volk erachter zou komen dat hij een meedogenloos dictator was. Hoe langer ze wachtten des te sterker zou Soekarno zich kunnen bewapenen met behulp van Rusland. En Am. wilde een republiek met Soekarno aan het hoofd. Spoor zei:'Het nieuws zal zij dat Soekarno een coupe wilde plegen en dat de deelstaten Oost-Indi?, Borneo en Sumatra dat wilden verhinderen. Zo was afgesproken met uw mensen meneer Thomson.' Zo zou het een binnenlandse aangelegenheid lijken waar Am. zich niet mee durfden te bemoeien. 271 Naar Batavia: Het was Clay wel duidelijk dat Spoor op eigen houtje handelde om in Indonesi? in te grijpen en om de Amerikanen op een zijspoor te zetten. En dat hij ook het cahier bezat. Van Brummelen had hem daarover ingelicht. Indien Drees hem tegen wou willen houden, zou het kabinet vallen. Clay had Bobby opdracht gegeven Van Brummelen te vermoorden. Deze was immers een bekende van Nolten. Eigenlijk zouden ze Spoor ook nog op moeten ruimen. Het zou voor Goliath de gifmenger niet moeilijk hoeven zijn om in de keuken van Spoor te komen. Van Buren had het cahier bewaard in de brandkast bij de handelsfirma waar hij werkte. Na z'n dood had Feld z'n chef het meegenomen. 274 Tanjung: Spoor en de zijne wilden Soekarno uitschakelen. Onder leiding van bijv. sultan Hamid zou de nieuwe Federatie een goede verhouding met Nederland kunnen waarborgen. Probleem was dat Drees een belofte tot soevereiniteit had gedaan, ook aan Soekarno. Nolten had inmiddels een kamer in het hotel en drong de kamer van Susanne binnen. Waarom werkte de Amerikanen samen met Hacke en Spoor om Soekarno uit te schakelen? Hadden ze meer vertrouwen in Hamid omdat deze meer pro-Westers was dan Soekarno met z'n communisten idee?n? Truman wilde wel met Soekarno. Beiden waren massamoordenaars volgens Susanne. Maar anderen wilden hem uitschakelen, waaronder Eisenhower en Boyle, door samen te werken met Spoor en Hacke. Nolten ontdekt ook dat Thomson contacten via de radio had met Soepardjojo in Djokja, Soekarno's veiligheidschef! Dus Clay Thomson stond in rechtstreeks contact met Soekarno's nationalisten. Maar via de CIA moest hij er ook voor zorgen dat Soekarno van het toneel zou verdwijnen. Een dubbelspion! Zodra Thomson ontdekte dat Nolten hierachter was gekomen, kwam hij terug naar het hotel en hield Susanne onder schot om Nolten te dwingen alles te vertellen. Intussen was ook de politie gearriveerd omdat ze de gestolen taxi gevonden hadden van Nolten. Tijdens de schotenwisseling werden Susanne en Thomson gedood. 296 Schiphol 30 mei '49: In de krant stond dat Spoor was overleden. Het kon een hartstilstand zijn geweest, maar ook een vergiftiging. Het cahier was nog steeds niet terecht. Hierin zouden de bewijzen staan dat prins Bernhard aan King Kong de datum van de slag om Arnhem had verraden. Waarschijnlijk was het nu bij Westerling.
299 Epiloog: Op 5 januari'50, 9 dagen na de soevereiniteitsoverdracht, eiste Westerling van Soekarno het onvoorwaardelijk respecteren van de autonomie van de Federale Staten en het stoppen van terroristische republikeinse acties. Westerling ging met z'n oud-KNIL-ers ten strijde, maar werd verslagen. Hij ontkwam echter.
Hij werd geboren als Willem Pieter Hogendoorn op een onderduikadres te Den Bommel (Goeree-Overflakkee). Het pseudoniem Tomas Ross gebruikt hij sinds 1980. Zijn vader P.G. Hogendoorn was tijdens de oorlog lid van de verzetsgroep Albrecht en werd na de oorlog gevraagd bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst, een instantie die in veel van Ross' boeken is terug te vinden. Hogendoorn volgde het Christelijk gymnasium te Den Haag en deed in 1964 staatsexamen. Vervolgens studeerde hij korte tijd geschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam. In 1966-1969 deed hij de School voor Journalistiek in Utrecht en in 1975 studeerde hij af aan de Universiteit van Amsterdam in niet-westerse sociologie.
Boek informatie
- Broederschap
- Willem Pieter Hogendoorn
- Nederlands
Handige opties
- Meer boeken van:Tomas Ross