Werkstuk: Versailles
Ik hoop dat het je kunt helpen, ik had er een 7,5 voor.
Inhoudsopgave:
1 – Lodewijk XIV kiest voor Versailles.
2 – De kosten van Versailles.
3 – Versailles: symbool van macht.
4 – Leven in Versailles.
5 – Hoe is het nu?
1 – Lodewijk XIV kiest voor Versailles.
Op 17 augustus 1661 werd Lodewijk XIV uitgenodigd op een openingsfeest. Het feest was in de woonplaats van de minister van financi?n, Fouquet. Iedereen die op het openingsfeest was ,dat waren zo’n zesduizend mensen, kregen hun eten op een gouden bord geserveerd. Alles was heel mooi en overdreven duur. Het ging om het nieuwe paleis van Fouquet. Het paleis dat hij had laten bouwen was ontworpen door de beste architecten van Frankrijk. Lodewijk XIV was hierom woedend. De minister had een mooier en groter paleis dan hij!
Fouquet had alleen niet lang plezier van zijn paleis, want kort na het openingsfeest werd hij gearresteerd, op verdenking van fraude. Hij werd in de gevangenis gegooid en al zijn bezittingen werden hem afgenomen. De minister die hem opvolgde was Colbert.
Omdat Lodewijk XIV zich niet meer prettig voelde in Parijs sinds de Fronde, besloot hij het oude jachthuis van zijn vader in Versailles om te laten bouwen tot een groot en prachtig paleis. Maar hij liet dit paleis ook om een andere reden maken. Evenals de planeten in het heelal rondom de zon draaien, moest alles in Frankrijk om Lodewijk draaien. Om dit idee gestalte te geven liet de koning buiten Parijs een geheel nieuw paleis bouwen: Versailles. De architecten die Fouquet’s paleis hadden ontworpen gingen nu voor Lodewijk XIV een paleis ontwerpen.
Saint Simon vond het een trieste en ongeschikte plek. Het was laag gelegen, zonder bossen, zonder water. Het bestond alleen maar uit zand en moeras. Daarom was de lucht er ongezond. Maar koning Lodewijk vond het leuk om de natuur naar zijn eigen hand te zetten. Hij wilde de natuur met geweld, met geld en kunstmatige werken dwingen tot gehoorzaamheid. Hij bouwde alles na elkaar, zonder een groots algemeen ontwerp.
2 – De kosten van Versailles.
Er werd jarenlang aan het paleis gebouwd. Er werd niet naar geld gekeken door Lodewijk XIV. Niemand weet dus precies hoeveel Versailles koste.
Aan Versailles werkten in totaal zesendertigduizend arbeiders en zo’n zesduizend paarden. Onderzoekers denken dat er aan de bouw tussen 1661 en 1715 zo’n twee?ntachtig miljoen pond is uitgegeven. Alles mocht want Lodewijk XIV wilde hoe dan ook zijn paleis in Versailles hebben staan.
De Franse begroting:
uitgaven inkomsten
oorlogen en bijzondere belastingen,invoer-
kosten 31233000 rechten etc 91759000
hof 9184000
Versaillles en andere
paleisen 8513000
huishouden van de
koningin 1381000
huishouden van de
kroonprins 1198000
marine 4928000
overige kosten 39881016
totaal: 96318016 91759000
3 – Versailles: symbool van macht.
Lodewijk XIV wilde met zijn paleis de wereld laten zien wat hij als Franse koning kon; hij wilde zijn macht laten uitstralen. Om buitenlandse ministers, koningen en koninginnen met veel ornaat te kunnen ontvangen, liet hij marmeren trappen in zijn paleis bouwen. Het was dan ook de bedoeling dat de buitenlandse gezanten ademloos raken worden van de ‘pracht en praal’ van dit paleis. Lodewijk XIV deed er dan ook alles aan om te laten zien dat hij zich als het middelpunt van de wereld zag. Heel vaak lukte dat niet.
Maar, het paleis daarentegen werd wel bewonderd door de bezoekers. Als voorbeeld zei de hertog van Veneti? toen hij in 1685 Versailles verliet : ‘We komen uit het paradijs’. Veel vorsten in Europa wilden hun eigen ‘Versailles’.
Lodewijk XIV noemde zichzelf de Zonnekoning, omdat hij zichzelf als het middelpunt van de wereld zag. Lodewijk koos voor de zon als teken, omdat hij dacht dat dit op een of andere manier de plichten van vorst moest aangeven. De zon is het meest edele van de hemellichamen, en is heel bijzonder. Hij straalt namelijk licht uit naar de andere hemellichamen die hem omringen als een hofhouding. De zon verdeelt het licht eerlijk en gelijk over verschillende klimaten van de wereld, en is op alle plekken van de wereld een weldoener. Hij brengt zonder onderbreking vreugde in het leven. ‘Hij verschijnt altijd rustig en wijkt nooit van zijn vaste baan af, daarom is de zon het beste en mooiste symbool voor een groot en machtig koning’, dus Lodewijk.
Er staan dan ook veel beelden van de Grieks-Romeinse zonnegod Apollo in het paleis, die deze naam van de Franse koning benadrukken. Naast Apollo zijn er nog verschillende andere Grieks-Romeinse goden in het paleis aanwezig, of verwerkt in muur- of plafondschilderingen of in de vorm van een beeld. Dat is op zich niet zo verwonderlijk, want Lodewijk XIV liet zich erg inspireren door de Grieks-Romeinse kunst.
4 – Leven in Versailles.
Lodewijk XIV verhuisde in 1682 naar Versailles. Niet alleen hij maar ook zijn familie, twaalfhonderd leden van hoge adel en ongeveer vijfduizend bedienden. In andere bij gebouwen woonden er nog veertienduizend andere bedienden, tuiniers en stalknechten.
Dit is een voorbeeld agenda van een secretaris van de koning.
AGENDA:
8.00 uur: Grote opstaan.
8.15 uur: Aankleden.
9.15 uur: Ontbijt.
10.00 uur: Werken met minister van financi?n Colbert
12.00 uur: Naar de kerk.
13.00 uur: Middageten in de koninklijke slaapkamer.
15.00 uur: Buitenlandse gezant komt op bezoek.
18.00 uur: Overleg met Ministers.
19.30 uur: Wandeling in de tuinen van het paleis.
22.00 uur: Grote couvert.
Het grote opstaan ging zo: Rond 8 uur werd de koning gewekt door de eerste kamerdienaar die aan het voeteneinde van zijn bed lag. De deur werd geopend om de kamerpages binnen te laten die de keuken waarschuwden dat het ontbijt klaargemaakt kon worden. Ondertussen werd de eerste twee belangrijke groepen binnen gelaten, dit waren meestal de directe familieleden met de eerste dokter en de eerste chirurg en een aantal edellieden die zich goed gedragen hadden. De koning kwam dan uit bed terwijl zijn kleding werd klaar gelegd.
De derde groep werd nu geroepen de voorlezers en de mensen die verantwoordelijk waren voor het vermaak van de koning. Zij zagen hoe Lodewijk zijn schoenen aandeed. Voor het verdere aankleden werd nu ook groep 4 binnen gelaten bestaande uit ministers, staatssecretarissen, hoofdaalmoezenier, hoge officieren en maarschalken van het leger en de lijfwacht. Het nachthemd werd nu uitgetrokken door de twee hoogste vertegenwoordigers van adel die aanwezig waren. Een de linkermouw en de ander de rechtermouw. Het daghemd werd aangereikt door een van de prinsen of door de opperkamerheer. Ook hier werden de mouwen door twee dienaren vastgehouden. Daarna werden de schoenen vastgemaakt, de degen omgedaan en de mantel aangetrokken. Terwijl Lodewijk aangekleed werd, sprak de aalmoezenier een kort gebed uit.
Zomers was het er bloedheet en 's winters ijskoud. Er kwamen veel ziekten voor zoals jicht, blaasontsteking, koorts en reumatiek. Verder waren er geen toiletten. Vrouwen deden hun behoefte vaak gewoon staande, uit het zicht door de dubbele rokken die ze droegen. Mannen gebruikten stille hoekjes achter de trap, zuilen, gordijnen of wandtapijten. Een bad werd door de dokters aan het hof afgeraden, alleen om medische redenen was het soms verstandig. Om alle vieze luchten te kunnen verdragen werd er veel met parfum gespoten. Bijna alles werd geparfumeerd, zelfs het eten.De slechte hygi?ne maakte natuurlijk dat er veel ongedierte was. Met name de gewoonte om grote pruiken te gaan dragen, zorgde ervoor dat luizen vrij spel hadden. Met krabbertjes probeerde men de ergste jeuk tegen te gaan. Maar het ongedierte nestelde zich ook in de matrassen, het beddengoed, gordijnen en vloerkleden.
Een belangrijk deel van de hoge adel woonde ook in Versailles. Zo kon Lodewijk XIV ze makkelijk in de gaten houden. Om ze bezig te houden gaf hij ze allemaal erebaantjes aan het hof. Er zijn mensen die waren verbannen die zeiden:`Ver van de koning ben je niet alleen ongelukkig, maar ook belachelijk?.
Het leven in Versailles was elke dag gepland in een schema. Lodewijk XIV vond dat iedereen zijn tijdschema op die van hem moest aanpassen. Alle dingen die bij ons gewoon waren werden daar met veel pracht en praal gedaan.
5 – Hoe is het nu?
Alle opvolgers van Lodewijk XIV bleven het paleis in Versailles gebruiken. In 1833 besloot de koning Louis-Philippe om een museum van het paleis te maken. Die is er nog steeds. Het paleis in Versailles heeft alle jaren dat het bestaat bezoekers getrokken. Daardoor heeft Versailles nooit rust gehad sinds Lodewijk XIV er kwam wonen. In 1958 trok Versailles 860 duizend betalende bezoekers. In 1985 waren dat er 3 752 528. De talloze wandelaars in de vrije toegankelijke parken en tuinen, zijn niet in de statistieken opgenomen. Het kasteel van Versailles is een van de meest bezochte plaatsen in Frankrijk. Het blijft daarmee een symbool van het Franse aanzien in de wereld.
Maar Versailles is in de hele wereld nagebouwd. In het paleis van Colorno in Italie (vlakbij Parma), zijn veel elementen van Versailles te zien. In Spanje is de tuin van La Granje een nabootsing. De galerij van het paleis in Stockholm met de omliggende zalen doet ook erg aan Versailles denken. In Rusland bij Pavlovsk lijken de tuinen op die van Versailles. Heel goed is het voorbeeld van Versailles te zien bij paleis Het Loo. Dat is in een Hollandse Versailles met dezelfde soort voorgevel. Het paleis is gebouwd door een Fransman.
In Duitsland staan veel soortgelijke gebouwen:
Popelsdorf en Bruhl bij Keulen,
Mon Repos in Wurtemberg,
Sans-Souci in Postdam,
Herrenchiemsee in Beieren.
Einde.
Inhoudsopgave:
1 – Lodewijk XIV kiest voor Versailles.
2 – De kosten van Versailles.
3 – Versailles: symbool van macht.
4 – Leven in Versailles.
5 – Hoe is het nu?
1 – Lodewijk XIV kiest voor Versailles.
Op 17 augustus 1661 werd Lodewijk XIV uitgenodigd op een openingsfeest. Het feest was in de woonplaats van de minister van financi?n, Fouquet. Iedereen die op het openingsfeest was ,dat waren zo’n zesduizend mensen, kregen hun eten op een gouden bord geserveerd. Alles was heel mooi en overdreven duur. Het ging om het nieuwe paleis van Fouquet. Het paleis dat hij had laten bouwen was ontworpen door de beste architecten van Frankrijk. Lodewijk XIV was hierom woedend. De minister had een mooier en groter paleis dan hij!
Fouquet had alleen niet lang plezier van zijn paleis, want kort na het openingsfeest werd hij gearresteerd, op verdenking van fraude. Hij werd in de gevangenis gegooid en al zijn bezittingen werden hem afgenomen. De minister die hem opvolgde was Colbert.
Omdat Lodewijk XIV zich niet meer prettig voelde in Parijs sinds de Fronde, besloot hij het oude jachthuis van zijn vader in Versailles om te laten bouwen tot een groot en prachtig paleis. Maar hij liet dit paleis ook om een andere reden maken. Evenals de planeten in het heelal rondom de zon draaien, moest alles in Frankrijk om Lodewijk draaien. Om dit idee gestalte te geven liet de koning buiten Parijs een geheel nieuw paleis bouwen: Versailles. De architecten die Fouquet’s paleis hadden ontworpen gingen nu voor Lodewijk XIV een paleis ontwerpen.
Saint Simon vond het een trieste en ongeschikte plek. Het was laag gelegen, zonder bossen, zonder water. Het bestond alleen maar uit zand en moeras. Daarom was de lucht er ongezond. Maar koning Lodewijk vond het leuk om de natuur naar zijn eigen hand te zetten. Hij wilde de natuur met geweld, met geld en kunstmatige werken dwingen tot gehoorzaamheid. Hij bouwde alles na elkaar, zonder een groots algemeen ontwerp.
2 – De kosten van Versailles.
Er werd jarenlang aan het paleis gebouwd. Er werd niet naar geld gekeken door Lodewijk XIV. Niemand weet dus precies hoeveel Versailles koste.
Aan Versailles werkten in totaal zesendertigduizend arbeiders en zo’n zesduizend paarden. Onderzoekers denken dat er aan de bouw tussen 1661 en 1715 zo’n twee?ntachtig miljoen pond is uitgegeven. Alles mocht want Lodewijk XIV wilde hoe dan ook zijn paleis in Versailles hebben staan.
De Franse begroting:
uitgaven inkomsten
oorlogen en bijzondere belastingen,invoer-
kosten 31233000 rechten etc 91759000
hof 9184000
Versaillles en andere
paleisen 8513000
huishouden van de
koningin 1381000
huishouden van de
kroonprins 1198000
marine 4928000
overige kosten 39881016
totaal: 96318016 91759000
3 – Versailles: symbool van macht.
Lodewijk XIV wilde met zijn paleis de wereld laten zien wat hij als Franse koning kon; hij wilde zijn macht laten uitstralen. Om buitenlandse ministers, koningen en koninginnen met veel ornaat te kunnen ontvangen, liet hij marmeren trappen in zijn paleis bouwen. Het was dan ook de bedoeling dat de buitenlandse gezanten ademloos raken worden van de ‘pracht en praal’ van dit paleis. Lodewijk XIV deed er dan ook alles aan om te laten zien dat hij zich als het middelpunt van de wereld zag. Heel vaak lukte dat niet.
Maar, het paleis daarentegen werd wel bewonderd door de bezoekers. Als voorbeeld zei de hertog van Veneti? toen hij in 1685 Versailles verliet : ‘We komen uit het paradijs’. Veel vorsten in Europa wilden hun eigen ‘Versailles’.
Lodewijk XIV noemde zichzelf de Zonnekoning, omdat hij zichzelf als het middelpunt van de wereld zag. Lodewijk koos voor de zon als teken, omdat hij dacht dat dit op een of andere manier de plichten van vorst moest aangeven. De zon is het meest edele van de hemellichamen, en is heel bijzonder. Hij straalt namelijk licht uit naar de andere hemellichamen die hem omringen als een hofhouding. De zon verdeelt het licht eerlijk en gelijk over verschillende klimaten van de wereld, en is op alle plekken van de wereld een weldoener. Hij brengt zonder onderbreking vreugde in het leven. ‘Hij verschijnt altijd rustig en wijkt nooit van zijn vaste baan af, daarom is de zon het beste en mooiste symbool voor een groot en machtig koning’, dus Lodewijk.
Er staan dan ook veel beelden van de Grieks-Romeinse zonnegod Apollo in het paleis, die deze naam van de Franse koning benadrukken. Naast Apollo zijn er nog verschillende andere Grieks-Romeinse goden in het paleis aanwezig, of verwerkt in muur- of plafondschilderingen of in de vorm van een beeld. Dat is op zich niet zo verwonderlijk, want Lodewijk XIV liet zich erg inspireren door de Grieks-Romeinse kunst.
4 – Leven in Versailles.
Lodewijk XIV verhuisde in 1682 naar Versailles. Niet alleen hij maar ook zijn familie, twaalfhonderd leden van hoge adel en ongeveer vijfduizend bedienden. In andere bij gebouwen woonden er nog veertienduizend andere bedienden, tuiniers en stalknechten.
Dit is een voorbeeld agenda van een secretaris van de koning.
AGENDA:
8.00 uur: Grote opstaan.
8.15 uur: Aankleden.
9.15 uur: Ontbijt.
10.00 uur: Werken met minister van financi?n Colbert
12.00 uur: Naar de kerk.
13.00 uur: Middageten in de koninklijke slaapkamer.
15.00 uur: Buitenlandse gezant komt op bezoek.
18.00 uur: Overleg met Ministers.
19.30 uur: Wandeling in de tuinen van het paleis.
22.00 uur: Grote couvert.
Het grote opstaan ging zo: Rond 8 uur werd de koning gewekt door de eerste kamerdienaar die aan het voeteneinde van zijn bed lag. De deur werd geopend om de kamerpages binnen te laten die de keuken waarschuwden dat het ontbijt klaargemaakt kon worden. Ondertussen werd de eerste twee belangrijke groepen binnen gelaten, dit waren meestal de directe familieleden met de eerste dokter en de eerste chirurg en een aantal edellieden die zich goed gedragen hadden. De koning kwam dan uit bed terwijl zijn kleding werd klaar gelegd.
De derde groep werd nu geroepen de voorlezers en de mensen die verantwoordelijk waren voor het vermaak van de koning. Zij zagen hoe Lodewijk zijn schoenen aandeed. Voor het verdere aankleden werd nu ook groep 4 binnen gelaten bestaande uit ministers, staatssecretarissen, hoofdaalmoezenier, hoge officieren en maarschalken van het leger en de lijfwacht. Het nachthemd werd nu uitgetrokken door de twee hoogste vertegenwoordigers van adel die aanwezig waren. Een de linkermouw en de ander de rechtermouw. Het daghemd werd aangereikt door een van de prinsen of door de opperkamerheer. Ook hier werden de mouwen door twee dienaren vastgehouden. Daarna werden de schoenen vastgemaakt, de degen omgedaan en de mantel aangetrokken. Terwijl Lodewijk aangekleed werd, sprak de aalmoezenier een kort gebed uit.
Zomers was het er bloedheet en 's winters ijskoud. Er kwamen veel ziekten voor zoals jicht, blaasontsteking, koorts en reumatiek. Verder waren er geen toiletten. Vrouwen deden hun behoefte vaak gewoon staande, uit het zicht door de dubbele rokken die ze droegen. Mannen gebruikten stille hoekjes achter de trap, zuilen, gordijnen of wandtapijten. Een bad werd door de dokters aan het hof afgeraden, alleen om medische redenen was het soms verstandig. Om alle vieze luchten te kunnen verdragen werd er veel met parfum gespoten. Bijna alles werd geparfumeerd, zelfs het eten.De slechte hygi?ne maakte natuurlijk dat er veel ongedierte was. Met name de gewoonte om grote pruiken te gaan dragen, zorgde ervoor dat luizen vrij spel hadden. Met krabbertjes probeerde men de ergste jeuk tegen te gaan. Maar het ongedierte nestelde zich ook in de matrassen, het beddengoed, gordijnen en vloerkleden.
Een belangrijk deel van de hoge adel woonde ook in Versailles. Zo kon Lodewijk XIV ze makkelijk in de gaten houden. Om ze bezig te houden gaf hij ze allemaal erebaantjes aan het hof. Er zijn mensen die waren verbannen die zeiden:`Ver van de koning ben je niet alleen ongelukkig, maar ook belachelijk?.
Het leven in Versailles was elke dag gepland in een schema. Lodewijk XIV vond dat iedereen zijn tijdschema op die van hem moest aanpassen. Alle dingen die bij ons gewoon waren werden daar met veel pracht en praal gedaan.
5 – Hoe is het nu?
Alle opvolgers van Lodewijk XIV bleven het paleis in Versailles gebruiken. In 1833 besloot de koning Louis-Philippe om een museum van het paleis te maken. Die is er nog steeds. Het paleis in Versailles heeft alle jaren dat het bestaat bezoekers getrokken. Daardoor heeft Versailles nooit rust gehad sinds Lodewijk XIV er kwam wonen. In 1958 trok Versailles 860 duizend betalende bezoekers. In 1985 waren dat er 3 752 528. De talloze wandelaars in de vrije toegankelijke parken en tuinen, zijn niet in de statistieken opgenomen. Het kasteel van Versailles is een van de meest bezochte plaatsen in Frankrijk. Het blijft daarmee een symbool van het Franse aanzien in de wereld.
Maar Versailles is in de hele wereld nagebouwd. In het paleis van Colorno in Italie (vlakbij Parma), zijn veel elementen van Versailles te zien. In Spanje is de tuin van La Granje een nabootsing. De galerij van het paleis in Stockholm met de omliggende zalen doet ook erg aan Versailles denken. In Rusland bij Pavlovsk lijken de tuinen op die van Versailles. Heel goed is het voorbeeld van Versailles te zien bij paleis Het Loo. Dat is in een Hollandse Versailles met dezelfde soort voorgevel. Het paleis is gebouwd door een Fransman.
In Duitsland staan veel soortgelijke gebouwen:
Popelsdorf en Bruhl bij Keulen,
Mon Repos in Wurtemberg,
Sans-Souci in Postdam,
Herrenchiemsee in Beieren.
Einde.