Werkstuk: Examentip havo 2004 (5): Ademhaling, bloedsomloop en hartwerking
Speciale kennis voor ademhaling, bloedsomloop en hartwerking.
Vooraf:Onderstaande tip is voor een deel gebaseerd op de methode "Biologie overal" van uitgeverij EPN.
Wiskundig, natuurkundig of scheikundig getinte aspecten leveren vaak speciale problemen op bij biologietoetsen, evenals ruimtelijke ori?ntatie, omdat het vaak niet duidelijk apart wordt uitgelegd in de biologiestof. Bij deze onderwerpen, ademhaling, bloedsomloop en hartwerking, spelen de volgende moeilijkheden misschien een rol.
Ruimtelijke ori?ntatie: b.v. links-rechts: de linkerboezem van het hart staat altijd rechts getekend omdat je er van uit moet gaan dat je van de voorkant naar het hart van een ander kijkt: en voor die persoon is dat zijn linkerkant. Verder moet je een goed beeld hebben van de ligging en verhouding van alle organen: oefenen met een torso op school kan een goed hulpmiddel zijn, en ook voor iemand in 5 Havo zeker geen overbodige luxe.
Natuurkunde. B.v. de druk van een vloeistof of een gas wordt aangegeven in de eenheid Pascal, afkorting: Pa. De druk van de buitenlucht is in deze eenheid 100.000Pa. Omdat 1 Pascal dus maar een hele kleine druk is wordt de druk vaak in duizenden Pascals aangegeven: kiloPascal, afgekort: kPa. 100.000 Pa is dus gelijk aan 100 kPa. Je bloeddruk loopt uiteen van 10kPa tot 16kPa. Maar de meeste biologieboeken (en ook Biologie Overal) vergeten aan te geven dat dit de druk is van het bloed die boven de gewone luchtdruk uitkomt. Als dit niet zo was, zou er bij een lek in je slagaders veel lucht je slagaders inlopen, maar de werkelijkheid is natuurlijk dat er bloed je slagaders uitspuit: overdruk dus in je bloedvaten.
De oude manier om druk aan te geven is in millimeters hoogte van een kwikkolom: mm Hg. Dat je boekenschrijvers dit ook moeilijk vinden blijkt op blz. 56 want daar staat de druk van je bloed in Pa. Maar uit de getallen kun je zien dat ze mm Hg bedoelen. 0 mm kwikdruk in deze grafiek 9 komt overeen met 100 kPa. Dat betekent dat de druk op die plaatsen ongeveer even hoog is als die van de buitenlucht. Dat klopt ook, want dit is de druk in je aders en dus ook in de linker- en rechterboezem: bloed uit je aders stroomt heel traag naar buiten bij een verwonding.
Vooraf:Onderstaande tip is voor een deel gebaseerd op de methode "Biologie overal" van uitgeverij EPN.
Wiskundig, natuurkundig of scheikundig getinte aspecten leveren vaak speciale problemen op bij biologietoetsen, evenals ruimtelijke ori?ntatie, omdat het vaak niet duidelijk apart wordt uitgelegd in de biologiestof. Bij deze onderwerpen, ademhaling, bloedsomloop en hartwerking, spelen de volgende moeilijkheden misschien een rol.
Ruimtelijke ori?ntatie: b.v. links-rechts: de linkerboezem van het hart staat altijd rechts getekend omdat je er van uit moet gaan dat je van de voorkant naar het hart van een ander kijkt: en voor die persoon is dat zijn linkerkant. Verder moet je een goed beeld hebben van de ligging en verhouding van alle organen: oefenen met een torso op school kan een goed hulpmiddel zijn, en ook voor iemand in 5 Havo zeker geen overbodige luxe.
Natuurkunde. B.v. de druk van een vloeistof of een gas wordt aangegeven in de eenheid Pascal, afkorting: Pa. De druk van de buitenlucht is in deze eenheid 100.000Pa. Omdat 1 Pascal dus maar een hele kleine druk is wordt de druk vaak in duizenden Pascals aangegeven: kiloPascal, afgekort: kPa. 100.000 Pa is dus gelijk aan 100 kPa. Je bloeddruk loopt uiteen van 10kPa tot 16kPa. Maar de meeste biologieboeken (en ook Biologie Overal) vergeten aan te geven dat dit de druk is van het bloed die boven de gewone luchtdruk uitkomt. Als dit niet zo was, zou er bij een lek in je slagaders veel lucht je slagaders inlopen, maar de werkelijkheid is natuurlijk dat er bloed je slagaders uitspuit: overdruk dus in je bloedvaten.
De oude manier om druk aan te geven is in millimeters hoogte van een kwikkolom: mm Hg. Dat je boekenschrijvers dit ook moeilijk vinden blijkt op blz. 56 want daar staat de druk van je bloed in Pa. Maar uit de getallen kun je zien dat ze mm Hg bedoelen. 0 mm kwikdruk in deze grafiek 9 komt overeen met 100 kPa. Dat betekent dat de druk op die plaatsen ongeveer even hoog is als die van de buitenlucht. Dat klopt ook, want dit is de druk in je aders en dus ook in de linker- en rechterboezem: bloed uit je aders stroomt heel traag naar buiten bij een verwonding.