Werkstuk: BELEGGEN
BELEGGEN
Inleiding
Veel mensen willen graag beleggen, omdat ze verwachten daarmee een hoger rendement te behalen dan met sparen mogelijk is. Beleggen biedt wel minder zekerheid dan sparen, maar op lange termijn zijn rendementsverwachtingen veel gunstiger. Daarnaast zien veel mensen beleggen als een spannende bezigheid. Alleen heeft niet iedereen de tijd of de interesse om zich daar mee bezig te houden. Dat hoeft helemaal geen probleem te zijn.
Want als je wel het rendement van beleggen wilt, maar er niet veel tijd aan wilt besteden, maar beleg je gewoon in een beleggingsfonds. Beleggen is eigenlijk een hele leuke bezigheid. Het is vaak erg logisch, bijvoorbeeld het weer: zelfs het weer kan invloed hebben op de koersen. Dan kan je bijvoorbeeld denken aan aandelen Heineken, in een warme zomer zal er veel meer bier verkocht worden dan in een slechte zomer. De winstverwachting zal groter zijn. Gevolg: de koers van het aandeel Heineken zal stijgen.
Wat is een beleggingsfonds
Een beleggingsfonds beheert een groot pakket beleggingen, bijvoorbeeld aandelen. Als je deel neemt in een beleggingsfonds beleg je dus direct in een groot aantal verschillende bedrijven.
De beheerders van een beleggingsfonds houden dagelijks het economische en financiële nieuws voor je bij. Zij kopen en verkopen aandelen en beleggen je dividenden( die je gekregen hebt door dit beleggingsfonds) opnieuw. Zij weten precies welke economische en financiële ontwikkelingen invloed hebben op jouw beleggingsfonds, en zij volgen kritisch de bedrijven waarin belegd wordt. Kortom je hebt er geen omkijken naar. Je hoeft je dus alleen met beleggen bezig te houden als je daar zelf zin in hebt. Nodig is dit dus niet, want alles wordt voor je geregeld en bijgehouden.
Minder risico
Doordat heel veel beleggers deelnemen, bedraagt het totale vermogen van een beleggingsfonds vele miljoenen guldens. Hierdoor kan het fonds in een groot aantal verschillende bedrijven beleggen. Gaat het met een van die bedrijven minder goed, dan kan dit rechtgetrokken worden door de goede resultaten van de andere beleggingen. Je beleggingen zijn daardoor minder gevoelig voor koersschommelingen.
Bijna alle grotere beleggingsmaatschappijen, zoal ABN AMRO, OHRA, AMEV en Spaarbeleg adviseren je alleen te beleggen met geld dat je minimaal de komende drie jaar niet nodig denkt te hebben. Bij een korte looptijd is de waarde van je beleggingen te gevoelig voor koersschommelingen. Elke soort van beleggen brengt risico?s met zich mee. Beleggen geeft je de kans op een hoger maar ook een lager dan gemiddeld rendement. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Lage kosten
Het fonds koopt en verkoopt aandelen in het groot. Dit zorgt voor lage kosten. Je hoeft alleen rekening te houden met de ?aan? en ?verkoop? kosten. Die worden berekend als je aandelen in het fonds koopt of verkoopt. Vaak hebben beleggingsmaatschappijen acties, dit kan bijvoorbeeld zijn dat je de komende tijd op een beleggingsfonds geen aankoopkosten hoeft te betalen. Ja kan dus gratis instappen. Als je over beleggingen praat met duizenden kan dat toch een heel groot bedrag besparen. Door deze acties proberen de beleggingsmaatschappijen de twijfelaars over de streep te trekken.
Aandelen kopen en verkopen
Het kopen en verkopen van je aandelen in een beleggingsfonds gaat heel eenvoudig. Je belt gewoon je beleggingsmaatschappij en vertelt voor welk bedrag je wilt kopen en verkopen. Deze opdracht wordt dan tegen de openingskoers van de volgende beursdag uitgevoerd. Om een idee te geven wat voor bedrijven in zo?n fonds kunnen zitten zal ik een paar voorbeelden noemen: KONINKLIJKE OLIE, ING, ABN AMRO, AEGON, KPN EN UNILEVER. Beleggingsmaatschappijen hebben uitgebreide assortimenten van beleggingsfondsen. Zo?n assortiment bevat alle belangrijke beleggingscategorieën en economische regio?s landen en bedrijfstakken.
De waarde van je aandelenportefeuille
Eens in de zoveel tijd ontvang je van je beleggingsmaatschappij een overzicht van de waarde van je beleggingen. Maar als je wilt kan je natuurlijk ook de koers van je beleggingen dagelijks volgen via de beurspagina van de krant, teletekst of via internet.
Automatisch beleggen
Dat is echt heel eenvoudig. Je hoeft alleen maar aan te geven hoeveel je per maand in wilt leggen en in welk beleggingsfonds van een bepaalde maatschappij, de rest doen anderen voor je. Ze schrijven dan maandelijks een vast bedrag van je bankrekening af. Hier is wel een minimum per maand vastgesteld en dit is bij elke maatschappij ander. Nu heb je er geen omkijken naar. Je kunt natuurlijk je inleg altijd verhogen of verlagen of (tijdelijk) stopzetten. Dit kun je allemaal met een telefoontje regelen.
Aandelen, obligaties en opties
Een aandeelhouder stelt geld te beschikking aan een onderneming. Met dit geld koopt hij een stukje van die onderneming. Dit heet een aandeel. Het geldbedrag dat een aandeel kost wordt de koers genoemd. Een aandeelhouder is dus een soort mede-eigenaar van een onderneming. Voor hun deelname in die onderneming wordt een beloning gegeven en deze beloning heet dividend. Maakt het bedrijf veel winst, dan kan er een hoog dividend worden uitgekeerd. Maakt een onderneming weinig winst, dan kan het dividend lager uitvallen. Een aandeelhouder zoekt daarom een onderneming met een goede winstverwachting.
De koers van een aandeel stijgt als de vraag naar het aandeel toeneemt. Dan is je ingelegde geld meer waard geworden. Maar de vraag naar een aandeel kan ook afnemen. Dan wordt hij minder waard: koersverlies. De vraag naar een aandeel wordt bepaald door de vooruitzichten van dat bedrijf, en het vertrouwen in de economie. Ik zal een voorbeeld geven: de heer Hagen koopt een aandeel Heineken tegen de koers van 60 euro. Omdat het vertrouwen in de markt waarop Heineken deel neemt groot is en het bedrijf aangeeft om veel nieuwe producten uit te geven, neemt de vraag toe. De koers stijgt nu tot bijvoorbeeld 70 euro. Als meneer Hagen zijn aandelen nu verkoopt heeft hij 10 euro per aandeel winst.
Maar nu krijgen alle aandeelhouders van Heineken een dividend uitkering van 5 euro omdat het zo goed met het bedrijf gaat. Als hij nu die aandelen verkoopt heeft hij al 15 euro per aandeel winst gemaakt. Een obligatiebelegger leent zijn geld uit aan een onderneming of overheidsinstelling. Er zijn dan ook veel staatsobligaties, dit zijn staatsleningen. Met een obligatie wordt geld uitgeleend voor een bepaalde periode tegen een vooraf gestelde rente. Een obligatiehouder weet dus van tevoren op welk bedrag hij kan rekenen. Opties geven beleggers het recht om tot een bepaalde datum voor een bepaalde prijs een bepaalde hoeveelheid aandelen te kopen of te verkopen. Er bestaan twee soorten opties: callopties en putopties. Ook wel calls en puts genoemd.
De call-optie
Stel dat je denkt dat een bepaald aandeel in waarde zal gaan stijgen, maar je wilt ze voor de zekerheid nog niet kopen. Dan kan je een call-optie kopen op dat aandeel. Een call die je het recht geeft om bijvoorbeeld tot december 2002 50 van die aandelen te kopen voor de prijs die je er vandaag voor zou betalen. Je kunt dan dus in december (als de aandelen inderdaad meer waar zijn geworden) 50 van die aandelen kopen. Je hebt dan als je ze direct verkoopt meteen een winst. Je kunt altijd als je een call-optie hebt, besluiten om het niet te kopen, namelijk als de koers helemaal niet is gestegen. Je hebt dan alleen de kosten van de call, namelijk de optiepremie. Met een optie is je risico beperkt.
De put-optie
De put-optie is precies het tegenovergestelde van een call-optie. Je koopt namelijk bij een put-optie het recht om je aandelen tegen een bepaald bedrag tot een bepaalde periode te verkopen. Je kunt put-optie gebruiken om je aandelen tegen een mogelijke koersdaling te beschermen. Als je aandelen inderdaad minder waard worden, dan kun je ze tegen die hogere koers verkopen, maar stijgt de waarde dan heb je voor niks die optiepremie betaald.
Je kunt met opties handelen zonder dat je van plan bent om die aandelen echt te kopen of verkopen. Opties worden net als aandelen op de beurs verhandelt (optiebeurs). De prijs van opties verschillen dus net als de prijs van aandelen. Is er veel vraag naar? Dan kosten ze veel. Is er minder vraag naar? Dan zijn ze goedkoper. De optiepremie is afhankelijk van een aantal factoren: de belangrijkste is de hoogte van de koers. Verder wordt de optiepremie berekend door de rentestand, de looptijd van de optie en de dividendverwachting.
De rol van de beurs
De beurs is een soort markt. Er wordt veel gehandeld in aandelen, obligaties, opties en veel andere financiële producten. Banken en andere grote financiële instellingen zijn hier de tussenpersoon. Zij krijgen de aan- en verkoop bevelen binnen en geven die door aan de beurs tegen een bepaalde vergoeding. Op de beurs komen de bevelen (orders) bij elkaar. Door vraag en aanbod worden hier de koersen bepaald. In Nederland zitten de beurzen op Beursplein 5 in Amsterdam. De beurs heet Amsterdam Exchanges N.V. Zowel de aandelenbeurs als de optiebeurs zitten op deze plek. Over de hele wereld zitten beurzen. De belangrijkste zitten natuurlijk in economisch welvarende landen met de hoofdsteden zoals New York, Londen en Tokio. De beursindex geeft een koersgemiddelde aan van de belangrijkste aandelen.
Aan de veranderingen van de index kun je een beetje zien in wat voor stemming de verschillende aandelen zijn. In Nederland is dan de AEX- index (Amsterdam Exchanges index). De AEX word samengesteld uit de 25 grootste aandelen, die 80 % van de aandelenmarkt vormen. Maar er is niet alleen de AEX. Er is ook nog de Amsterdam Midkap index (AMX). Hier zitten de 25 middelgrote fondsen in. In andere landen (Amerika) heb je de Dow Jones index van Wall Street. Maar ook de Amerikaanse Nasdaq index is een belangrijke. Daar zitten veel technologiefondsen in.
Waarin beleggen
Waarin je kunt of wilt beleggen hangt helemaal van je zelf af. Je moet namelijk kijken naar je persoonlijke wensen, financiële mogelijkheden en het resultaat dat je wilt behalen. Met welk doel wil je gaan beleggen? Hoeveel risico wil je lopen om je doel te bereiken? Welk bedrag wil je investeren? Hoelang kan je het geld missen? Hoeveel tijd ben je bereid uit te trekken om je doel te behalen? Hoe reageer je op flinke koersdalingen? Raak je in paniek en verkoop je alles? Of heb je stalen zenuwen? Als je alle antwoorden weet op deze vragen dan ben je al een heel eind op weg. Het is bijna altijd zo dat hoe meer risico je loopt bij een belegging, hoe groter de kans is op een hogere winst. Een risicoloos hoog rendement bestaat gewoon niet. Met een risicoloze belegging zoal s een obligatie zal je ongeveer een winst van 4% tot 12% behalen. Met een risicovollere belegging zoals aandelen is de rendemenstverwachting op lange termijn ongeveer 10% tot 12%. Hierbij heb je natuurlijk altijd uitschieters. Uitschieters zitten vaak op een rendement van 30 % winst.
Wat heel belangrijk is, is om van tevoren te bepalen hoeveel risico je kunt en wil lopen. Is veel risico niks voor jou, dan kan je beter een iets veiligere weg bewandelen. Bijvoorbeeld je aandelen spreiden is een heel bekend woord in beleggingsland. Met spreiden maak je je aandelenportefeuille wat minder risicovol. Je kunt beleggen in verschillende beleggingsgroepen. Aandelen, opties, obligaties, maar ook in landen of in een soort handel en industrie. Als je al aandelen hebt in bijvoorbeeld industrie en je wilt meer aandelen, zoek dan (om risico te spreiden) naar een heel andere bedrijfskant. Zoals een verzekeraar of een automatiseringsbedrijf. Als je steeds iets nieuws in je portfeuille stopt dan wordt de spreiding van verschillende aandelen groter en het risico kleiner. Verliezen uit de ene sector kunnen dan worden opgevangen door goede resultaten uit de anderen. Je kunt dit dus krijgen als je aandelen in verschillende sectoren neemt, of door te beleggen in beleggingsfondsen. Beleggingsfondsen beleggen namelijk meer in meerdere aandelen.
Nu komt de vraag hoe lang je je geld kunt missen. Wanneer heb je je geld en het verwachte rendement daarop nodig? De maximum tijd die je naar aanleiding van deze vraag krijgt heet je beleggingshorizon. Ga je bijvoorbeeld beleggen voor de financiering van je studie van je kind die nu 5 jaar is, dan is je beleggingshorizon ongeveer 13 jaar. Maar wil je beleggen voor je pensioen en je bent nu 25 jaar, dan is je beleggingshorizon ongeveer 25 jaar. Is je horizon langer dan 10 jaar, dan kan je gerust overwegen om te gaan beleggen. Deze belegging brengt wel een risico met zich mee op korte termijn. Maar met een grote kans op een hoger rendement van 10 jaar. Je zal dan wel te maken hebben met een tussentijdse koersschommeling. Als je aandelen voor meer dan 10 jaar hebt, dan moet je er eigenlijk pas na 10 jaar weer naar kijken. Als je minder tijd hebt, dan is het beter om op safe te spelen. Tenzij je stalen zenuwen hebt, risico wilt lopen en het geld makkelijk kan missen
Hoeveel risico je neemt is niet alleen afhankelijk van je beleggingshorizon maar ook van het uiteindelijke doel. Dit noemen de mensen het beleggingsdoel. Soms is dat, dat je je geld pas nodig hebt over een aantal jaar zoals je studie voor je kinderen. Je moet dan het geld hebben en niet een paar jaar later of helemaal niet. Natuurlijk kies je voor zo?n geval een belegging met minder risico. Maar beleg je met het doel om en boot te kopen, dan kun je een risicovollere belegging aangaan. Het maakt dan namelijk niet uit of je het een paar jaar later hebt of niet. Als het geld wat eerder of later ter beschikking komt, heeft dat minderingrijpende gevolgen.
Kopen, wachten of verkopen
Wanneer is het juiste moment om te kopen of verkopen? Dit is de vraag waar iedere belegger mee speelt. Want als je verkoopt is dit het moment waarop je bepaalt wat je uiteindelijke winst of verlies is. Er is eigenlijk maar 1 tip, aankopen als de koersen op z?n laagst staan eb verkopen als ze op hun hoogtepunt staan. Maar wanneer is dit zo? Wanneer is dat punt bereikt? Valt er een verdere stijging te verwachte of is dit het moment van verkopen? Niemand weet dit en niemand kan daar een betrouwbaar advies over geven. Het is vaak zo dat de beurs rare stappen maakt.
Bijvoorbeeld op 16 oktober 1987. De Dow Jones had als slotkoers van die dag (vrijdag) 2246.74, op de volgende beursdag (maandag) 19 oktober daalde de koers van de Dow Jones naar 1738.74, dat is ruim 500 punten lager. In een dag zakte de beurs 33% naar beneden. Dit is maar een voorbeeld dat de beurs nooit iemand zekerheid zal geven. Er zal altijd een vorm van risico in het spel blijven.
Conclusie en eigen mening
Over beleggen heb ik een betere mening gekregen, het is volgens mij namelijk verstandig om geld alleen maar te beleggen als je je geld een tijdje niet nodig hebt. Dit is volgens mij bij de meeste gewone mensen niet het geval. Hoewel het spaarrendement (gemiddeld) er een beetje triest uitziet in vergelijking met de grote opbrengsten van die beleggingsfondsen, is dat een ding zeker is: je weet in ieder geval dat je het krijgt. En dat kan nog wel eens handig zijn als je het geld hard nodig hebt. Stel dat je kiest voor risico. Dan is het volgens mij heel verstandig om je aandelenportefeuille zoveel mogelijk over verschillende aandelen te spreiden bij zoveel mogelijk bedrijven.
Nu ik dit werkstuk heb gemaakt, ben ik tot de conclusie gekomen dat je eerst heel goed moet nadenken als je iets met je geld wilt doen. Heb je je geld hard nodig, maar je kan het voor een langere of kortere tijd missen, dan kun je beter voor een zekere regeling kiezen. Een regeling waar geen risico aan vast zit. Namelijk een spaarrekening. Heb je geld over, dan kan je best wat stunten met je geld. Je kan namelijk geld in aandelenfondsen stoppen. Het is hier niet zeker wat je er voor terug krijgt, maar de resultaten van een beleggingsfonds zijn vaak vele malen groter dan de rente van een spaarrekening. Maar nogmaals de behaalde resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Dus als je je geld echt nodig hebt, ga er dan voorzichtig mee om en zet het op een spaarrekening en neem genoegen met een lagere maar zekere rente, Kun je en wil je echter een klein beetje geld opzij zetten, dan lijkt het mij een goed idee om daar voorzichtig mee te experimenteren. Je moet dan wel rekening houden met de termijn waarop je het geld wilt beleggen en het lijkt mij ook handig om in de kranten bij te houden wat de stijgers en de dalers zijn. Je kunt je natuurlijk ook goed laten informeren bij bijvoorbeeld de OHRA, Postbank of de ABN-AMRO bank.
Bronnen
- www.amev.nl
- www.ingbank.nl
- www.kpn.nl
- www.abnamrobank.nl
- www.aegon.nl