Werkstuk: De Koe
De Koe
Door: Oscar Steginga
De koe
1. Koe info.
2. Nederlandse soorten koeien.
3. In de melkerij.
4. De melk.
5. De melkkoe.
6. De vleeskoe.
7. Waarom heeft de koe vier magen?
8. Wanneer begon de mens vee voor
de melk te houden?
9. Waarom herkauwt een koe?
10. Vlees en BSE.
1. Koe info
De koe - De ?gemiddelde? koe in Nederland produceert ruim 7.500 kg melk per jaar. Een koe produceert de meeste melk als ze net een kalfje heeft gekregen. De vrouwelijke kalfjes kunnen na zo?n twee jaar zelf een kalfje krijgen en gaan dan als koe ook melk geven. Een veehouder in Nederland heeft gemiddeld 50 melkkoeien. Gemiddeld lopen er ongeveer twee koeien op een hectare grasland.
1 ha. = 10.000 m2, dat is twee voetbalvelden. Zomers in de wei eten de koeien gras, en vaak worden ze bijgevoerd. ?s Winters eten ze het in de zomer gemaaide en ingekuilde gras en krachtvoer.
Oren: Groot! Koeien kunnen ze in bijna alle richtingen draaien om signalen op te vangen in geval van gevaar.
Hoorns: Lijkt meer op onze vingernagels dan op been. Kan bewerkt of bijgeschaafd worden zonder pijn.
Was vroeger bedoeld om zich te beschermen tegen andere dieren.
Muil: Perfect gemaakt om te grazen. De koe trekt het gras van de grond en maalt het tussen de onderste tanden en de kaken.
Staart: Handig om een en ander af te dekken of om kinderen te doen schrikken.
Is ook zeer nuttig vliegenmepper.
Rumen: De eerste maag, ook wel de pens genoemd.
De koe slikt het gras zonder kauwen in.
Als de pens vol is, komt het gras bij beetjes terug in de mond waarop het fijn gekauwd wordt : de koe herkauwd.
Daarna wordt het weer ingeslikt en komt in de volgende maag.
Reticulum: De tweede maag, ook wel netmaag genoemd.
Hier wordt de herkauwde massa verder verteerd.
Daarna gaat het naar de volgende maag.
Omasum: De derde maag, ook wel boekmaag genoemd.
Hier wordt het vocht eruit gehaald.
Abomasum: De vierde maag, ook wel lebmaag genoemd.
Lijkt op een mensenmaag. Hier worden de voedingsstoffen eigenlijk verteerd.
Voedingsstoffen worden opgenomen via de darmwand door het bloed en gaan naar de plaats waar ze benodigd zijn. De niet gebruikte rest, de afvalstoffen, gaat verder via de ingewanden naar buiten (mest).
Uier: De "melkzak" van een koe.
Binnenin is het verdeeld in 4 kwartieren, elk met een tepel.
De melk wordt gevormd in de melkblaasjes van de uier. Melkvormende cellen halen de nodige bestanddelen uit het bloed. Om 1 liter melk te maken moet er 300 tot 400 liter bloed door de uier stromen. In de melkklieren hoopt de melk zich op en wanneer de druk te groot wordt, lopen de druppeltjes via kleine en grote melkkanaaltjes in de melkboezem. Enkel wanneer op de tepels op de juist manier geduwd wordt, komt er melk uit.Bij het machinaal melken worden 4 tepelhouders gebruikt die luchtledig gezogen worden door een vacuumpomp. De melk gaat rechtstreeks van de uier naar de koeltank zonder in aanraking te komen met de buitenlucht. Ze wordt op de boerderij bewaard in een grote koeltank op 4°C.
Het melken: Een koe moet 2 maal per dag gemolken worden, 7 dagen per week en dit gedurende ongeveer 10 maanden nadat het kalfje geboren is.
Een goede melkkoe geeft ongeveer 25 liter melk per dag of 7000 liter melk per jaar..
Enkel de eerste weken moet het kalfje de melk van de moeder drinken (ongeveer 260 liter).De rest van de periode melkt de boer de koe. Om productief te blijven moet de koe ieder jaar een kalf krijgen.
2. Nederlandse soorten koeien.
Er zijn honderden soorten, ik heb er een paar hier neergezet.
Holstein-Frisian
De Nederlandse zwartbonte koe komt in ons land veruit het meest voor. De meeste moderne zwartbonten zijn van het Holstein-Frisian ras. De dieren kenmerken zich door hun melktypische bouw: wigvormige romp, weinig bespiering en goed ontwikkelde uier. Het is een echt melkras en daardoor minder geschikt voor de hobby-veehouder. De moderne zwartbonte stamt rechtstreeks af van de Fries-Hollandse koe (FH). De FH lijkt veel op de HF, maar is kleiner, gespierder en minder melktypisch.
Lakenvelder
Het lijkt net of ze een wit laken om haar middel heeft liggen: de Lakenvelder. Al in de 17e eeuw wordt dit sierlijke oude ras beschreven. De Lakenvelder behoort tot de zeldzame huisdieren. Driekwart van de dieren is zwartbont gekleurd, de rest is rood. Vergeleken met andere rassen heeft dit ras een opvallend sterk beenwerk met harde klauwen. Lakenvelders hebben een vriendelijk karakter. Algemeen kan worden gesteld dat het geschikte hobbydieren zijn.
Baggerbonte
De Baggerbonte is een oud Hollands ras.
Baggerbonten danken hun naam aan de vele vlekken, met name op de poten: het lijkt of ze zo uit de modder (bagger) komen gelopen. Het ras komt ook (sporadisch) in een roodbonte variant voor.In het oude Hollandse landschap kleurt de Baggerbonte prachtig.
Blaarkop
De Blaarkop kwam oorspronkelijk in Groningen voor. Het oude ras kenmerkt zich door haar witte kop en de gekleurde "blaar" rond haar ogen en vormt een sierraad voor ons platteland. De rood- of zwartgekleurde blaarkop is een vlees/melkras, maar verloor in de melkveehouderij terrein. De Blaarkop staat bekend als een sterk en gezond ras dat een lange levensduur heeft. Buitenmensen zullen jaren plezier van deze dieren hebben. De Engelse Hereford heeft ook Blaarkop-bloed in haar lichaam.
Roodbonte MRIJ-koe
De Roodbonte MRIJ-koe treffen we voornamelijk in Oost- en Zuid-Nederland aan. MRIJ staat voor Maas, Rijn en IJssel: rond deze rivieren kwam het ras oorspronkelijk voor. Het ras kent grillig gevormde vlekken en vlekjes. Sommige MRIJ's zijn bijna wit, andere bijna helemaal rood.
MRIJ's zijn bij uitstek geschikt voor het betere buitenleven. Door kruisingen met Canadese en Amerikaanse Holstein-dieren ontwikkelde de MRIJ zich van een zogenaamd dubbeldoel- tot een melkras. Veel MRIJ's zijn dan ook Red-Holsteins geworden. Het ras is echter minder melktypisch dan de HF.
Witrik
Witrik (ook wel Aalstreep, Ruggelings, Ruggelds en Ruggelde geheten) is de aanduiding voor alle koeien met een witte baan midden over de rug. Aan deze baan op de rug dankt het dier ook haar naam. De rest van het koeienlichaam is (rood of zwart)bont gespikkeld. Het is geen apart ras. Heel sporadisch zien we blauwe Witrikken. De Witrik kent, net als de Blaarkop, MRIJ en FH- opvallende eigenschappen: het dier is een goede melkkoe en bijzonder hard.
Brandrode
Het Brandrode rund is een meerdoelkoe. De dieren staan relatief laag op de poten en hebben naast aanleg voor melkproductie een goede vlees aanzet. Het zijn sterke, zelfredzame dieren die onder sobere omstandigheden uitstekend gedijen. De hoofdkleur is intensief donkerrood, vooral op de kop naar zwart nijgend. Sommige dieren hebben een blauwe tong. De witte aftekening beperkt zich tot de extremiteiten: witte sokken, kol, staartpunt en een witte onderlijn. Geen losse witte plekken in het rood.
3. In de melkerij
De gekoelde rauwe melk wordt uit de tankwagen gepompt in grote opslagtanks. De opgehaalde melk heeft een varierend vetgehalte naargelang streek, periode in het jaar, soort koeien enz. Daarom wordt de melk eerst gestandardiseerd naar eenzelfde vetgehalte. Dit gebeurt meestal door afroming en door daarna een bepaalde hoeveelheid volle melk terug erbij te voegen.
Het reeds overblijvende melkvet kan al gebruikt worden voor de produktie van boter, kaas of room.
De melk wordt nu verpompt om te worden gepasteuriseerd. Pasteurisatie is genoemd naar de uitvinder, de franse wetenschapper Louis Pasteur (1864). Deze behandeling verwarmt de melk tot ongeveer 72°C zodat de schadelijke bacterien die de melk snel zuur maken gedood worden. De melk wordt ongeveer 15 seconden op deze temperatuur gehouden en daarna snel afgekoeld tot een 4°C. Terwijl de melk gepateuriseerd wordt, gaat deze eveneens door een centrifuge die de melk zuivert van eventuele onzuiverheden die in de melk zouden zijn terechtgekomen..
De temperatuur van de melk wordt gecontroleerd en vloeit vervolgens door een serie koude roestvrije stalen platen om afgekoeld te worden. De melk wordt nu in een gekoelde opslagtank bewaard en is klaar om verpakt te worden.
Vanaf hier kan reeds de chocolade toegevoegd worden voor de lekkere chocomelk mmmmmmm....
De melk is nu klaar om verpakt te worden in karton, plastic of glazen flessen.
Meestal ondergaat de melk na pasteurisatie nog een van volgende warmtebehandelingen om een langere houdbaarheid te verkrijgen :
- een UHT-sterilisatie (Ultra Hoge Temperatuur)
Hiervoor wordt de melk verhit tot een 140°C à 150°C gedurende 2 à 4 seconden en steriel afgevuld in karton verpakking (Tetra Brik)
- een tweetraps-sterilisatie
Hiervoor wordt de melk eerst voorgesteriliseerd bij ong. 130°C gedurende enkele seconden en daarna (na afkoeling) afgevuld in glazen of plastic flessen om een 2e keer nagesteriliseerd te worden in de fles bij 110°C à 120°C gedurende ong. 20 minuten.
Eenmaal de melk "ingepakt" is, wordt ze in kartons of bakken gedaan en naargelang de noodzaak al dan niet gekoeld opgeslagen.
De melk wordt naar scholen of naar de melkboer gebracht.
4. De melk
Wat zit er allemaal in
melk? - In de volle
melk vindt je
ongeveer de volgende
samenstelling:
3,5 procent eiwit,
3,7 procent vet,
melksuiker,
vitaminen /
mineralen en water.
Koelen en kwaliteit - De vers gemolken melk gaat
rechtstreeks van de koe door een gesloten leidingsysteem
naar de koeltank die naast de melkstal staat.
Iedere melkveehouder heeft zo?n tank. De melk wordt
hierin tot 4°C gekoeld. Als de tankwagenchauffeur
melk ophaalt, neemt hij eerst een monster. Dit monster
gaat naar een onafhankelijk laboratorium waar de
gehaltes (vet en eiwit) en kwaliteit worden bepaald.
Deze zijn maatgevend voor de prijs die de melkveehouder
voor de geleverde melk ontvangt.
5. De melkkoe
Er zijn twee soorten koeien. De melkkoe en de vleeskoe. In totaal zijn er drie keer zoveel melkkoeien als vleeskoeien in de bio-industrie. Maar dat neemt niet weg, dat de bio-industrie ook honderdduizenden vleeskoeien telt. Wat ze gemeen hebben, is dat hun leven er belabberd uitziet. De melkkoe heeft het zwaar te verduren in de bio-industrie. Haar taak is elk jaar een kalf baren en zoveel mogelijk melk produceren in een zo kort mogelijke periode. Als ze 2 jaar oud is, krijgt ze haar eerste kalf. Daarna geeft ze 10 maanden melk. Niet aan haar baby, maar aan de mens. Na die 10 maanden wordt ze binnen 3 maanden weer zwanger gemaakt om wéér zo lang melk te kunnen geven. Dit gaat haar hele leven zo door. Vandaag de dag wordt ze niet ouder dan 3 jaar. Terwijl ze de leeftijd van 20 jaar kan halen. Het enige dat haar dan nog te wachten staat, is het slachthuis. De gemiddelde melkkoe uit de bio-industrie geeft per jaar 7700 liter melk. Dit is een enorme hoeveelheid en niet goed voor haar gezondheid. Veel koeien lijden aan de slijtersziekte. Dit betekent dat ze op zijn en niet meer goed functioneren, omdat de bio-industrie teveel van hen vraagt. Je ziet de laatste steeds minder koeien in de wei. Dat komt omdat de koe net iets meer melk geeft als ie de hele dag binnen staat. Dat een koe buiten hoort en het buiten veel meer naar zijn zin heeft telt helaas niet voor veel boeren.
6. De vleeskoe.
Er zijn 2 soorten rundvlees. Allereerst van koeien die onder de 6 maanden geslacht worden; daar wordt dan kalfsvlees van gemaakt. En ten tweede gewoon rundvlees dat van oudere runderen komt. Het rundvlees komt meestal van stieren, oftewel mannelijke koeien.
7. Waarom heeft de koe vier magen?
Koeien en stieren hebben een pens, netmaag, boekmaag en lebmaag. Die zijn nodig omdat deze dieren moeilijk verteerbare planten zoals grassen eten. Verder moeten ze hun voedsel even opslaan, voordat ze kunnen herkauwen. Eerst komt het bijna ongekauwde voedsel in de pens terecht, waar het wordt voorbewerkt. Daarna maakt de netmaag er kauwbare brokken van, die teruggaan naar de bek. De koe maalt haar voedsel tijdens het herkauwen fijn, waarna het in de boekmaag wordt gekneed. Pas in de lebmaag wordt het werkelijk verteerd.
8. Wanneer begon de mens vee voor de melk te houden?
Het lijkt zo gewoon dat koeien de mens melk geven. Toch was het rund ooit een in het wild levend dier, dat alleen melk had voor de eigen kalveren. Zo'n 10.000 jaar geleden begonnen mensen in het Midden-Oosten runderen, schapen en geiten tam te maken. Dat gebeurde om gemakkelijk aan vlees te komen. Waarschijnlijk veranderde dit ongeveer 5000-5500 jaar geleden. De mens ging de dieren toen ook houden voor de wol en zuivel. Door te fokken kreeg men schapen met betere haargroei en runderen en geiten met meer melkproduktie.
9. Waarom herkauwt een koe?
Vaak liggen koeien op hun gemak met hun kiezen het voedsel te vermalen dat ze eerder gegeten hebben. Die eigenschap hebben ze bewaard van hun voorouders die in het wild leefden. Herkauwen komt ook voor bij verwante diersoorten als herten en giraffen. Al deze planteneters hebben veel voedsel nodig en moeten dat bovendien lang kauwen. Maar in de natuur groeit dat vooral op vlakten waar weinig bescherming tegen roofdieren is. Herkauwers eten daarom haastig. Tijd om goed te kauwen nemen ze pas als ze een veilige plek hebben gevonden.
10. Vlees en BSE (gekke koeienziekte).
Hamburgers, biefstuk, en frikandellen. Het zijn allemaal vleesproducten. Dat is ook een reden waarom koeien worden gehouden. Samen met varkensvlees en kip wordt het veel gegeten in Nederland en in andere landen. Er zijn kalveren die niet voor de melkproductie zijn, en die worden dan voor het vlees gehouden. Maar niet al het vlees is gezond. Dat merk je wel aan de BSE ziekte. Als mensen besmet vlees eten lopen ze de kans om de ziekte van Creutz feld jacob op te lopen. (Die is uiteindelijk dodelijk!) Dus het moet heel erg goed en streng gecontroleerd worden. Een paar jaar geleden ontdekten ze die ziekte in Engeland. Nederland heeft er ook last van gehad. Er worden nog steeds BSE-gevallen gevonden in Europa.
11. Vijanden.
De koe heeft niet echt vijanden maar misschien wel de mens denk maar aan stierenvechten, ze vermoorden gewoon die stieren maar de koe heeft dus niet echt vijanden.
12. Koe-weetjes
1. Als koeien volwassen zijn, hebben ze 32 tanden.
2. Koeien eten alleen gras.
3. 3 x per dag wordt een koe gemolken.
4. Een koe kan elke dag 20 liter melk per dag produceren.
5. Koeien worden per jaar gemiddeld 300 x gemolken
6. Een normaal persoon drinkt in zijn leven 5.500 liter melk.
Door: Oscar Steginga
De koe
1. Koe info.
2. Nederlandse soorten koeien.
3. In de melkerij.
4. De melk.
5. De melkkoe.
6. De vleeskoe.
7. Waarom heeft de koe vier magen?
8. Wanneer begon de mens vee voor
de melk te houden?
9. Waarom herkauwt een koe?
10. Vlees en BSE.
1. Koe info
De koe - De ?gemiddelde? koe in Nederland produceert ruim 7.500 kg melk per jaar. Een koe produceert de meeste melk als ze net een kalfje heeft gekregen. De vrouwelijke kalfjes kunnen na zo?n twee jaar zelf een kalfje krijgen en gaan dan als koe ook melk geven. Een veehouder in Nederland heeft gemiddeld 50 melkkoeien. Gemiddeld lopen er ongeveer twee koeien op een hectare grasland.
1 ha. = 10.000 m2, dat is twee voetbalvelden. Zomers in de wei eten de koeien gras, en vaak worden ze bijgevoerd. ?s Winters eten ze het in de zomer gemaaide en ingekuilde gras en krachtvoer.
Oren: Groot! Koeien kunnen ze in bijna alle richtingen draaien om signalen op te vangen in geval van gevaar.
Hoorns: Lijkt meer op onze vingernagels dan op been. Kan bewerkt of bijgeschaafd worden zonder pijn.
Was vroeger bedoeld om zich te beschermen tegen andere dieren.
Muil: Perfect gemaakt om te grazen. De koe trekt het gras van de grond en maalt het tussen de onderste tanden en de kaken.
Staart: Handig om een en ander af te dekken of om kinderen te doen schrikken.
Is ook zeer nuttig vliegenmepper.
Rumen: De eerste maag, ook wel de pens genoemd.
De koe slikt het gras zonder kauwen in.
Als de pens vol is, komt het gras bij beetjes terug in de mond waarop het fijn gekauwd wordt : de koe herkauwd.
Daarna wordt het weer ingeslikt en komt in de volgende maag.
Reticulum: De tweede maag, ook wel netmaag genoemd.
Hier wordt de herkauwde massa verder verteerd.
Daarna gaat het naar de volgende maag.
Omasum: De derde maag, ook wel boekmaag genoemd.
Hier wordt het vocht eruit gehaald.
Abomasum: De vierde maag, ook wel lebmaag genoemd.
Lijkt op een mensenmaag. Hier worden de voedingsstoffen eigenlijk verteerd.
Voedingsstoffen worden opgenomen via de darmwand door het bloed en gaan naar de plaats waar ze benodigd zijn. De niet gebruikte rest, de afvalstoffen, gaat verder via de ingewanden naar buiten (mest).
Uier: De "melkzak" van een koe.
Binnenin is het verdeeld in 4 kwartieren, elk met een tepel.
De melk wordt gevormd in de melkblaasjes van de uier. Melkvormende cellen halen de nodige bestanddelen uit het bloed. Om 1 liter melk te maken moet er 300 tot 400 liter bloed door de uier stromen. In de melkklieren hoopt de melk zich op en wanneer de druk te groot wordt, lopen de druppeltjes via kleine en grote melkkanaaltjes in de melkboezem. Enkel wanneer op de tepels op de juist manier geduwd wordt, komt er melk uit.Bij het machinaal melken worden 4 tepelhouders gebruikt die luchtledig gezogen worden door een vacuumpomp. De melk gaat rechtstreeks van de uier naar de koeltank zonder in aanraking te komen met de buitenlucht. Ze wordt op de boerderij bewaard in een grote koeltank op 4°C.
Het melken: Een koe moet 2 maal per dag gemolken worden, 7 dagen per week en dit gedurende ongeveer 10 maanden nadat het kalfje geboren is.
Een goede melkkoe geeft ongeveer 25 liter melk per dag of 7000 liter melk per jaar..
Enkel de eerste weken moet het kalfje de melk van de moeder drinken (ongeveer 260 liter).De rest van de periode melkt de boer de koe. Om productief te blijven moet de koe ieder jaar een kalf krijgen.
2. Nederlandse soorten koeien.
Er zijn honderden soorten, ik heb er een paar hier neergezet.
Holstein-Frisian
De Nederlandse zwartbonte koe komt in ons land veruit het meest voor. De meeste moderne zwartbonten zijn van het Holstein-Frisian ras. De dieren kenmerken zich door hun melktypische bouw: wigvormige romp, weinig bespiering en goed ontwikkelde uier. Het is een echt melkras en daardoor minder geschikt voor de hobby-veehouder. De moderne zwartbonte stamt rechtstreeks af van de Fries-Hollandse koe (FH). De FH lijkt veel op de HF, maar is kleiner, gespierder en minder melktypisch.
Lakenvelder
Het lijkt net of ze een wit laken om haar middel heeft liggen: de Lakenvelder. Al in de 17e eeuw wordt dit sierlijke oude ras beschreven. De Lakenvelder behoort tot de zeldzame huisdieren. Driekwart van de dieren is zwartbont gekleurd, de rest is rood. Vergeleken met andere rassen heeft dit ras een opvallend sterk beenwerk met harde klauwen. Lakenvelders hebben een vriendelijk karakter. Algemeen kan worden gesteld dat het geschikte hobbydieren zijn.
Baggerbonte
De Baggerbonte is een oud Hollands ras.
Baggerbonten danken hun naam aan de vele vlekken, met name op de poten: het lijkt of ze zo uit de modder (bagger) komen gelopen. Het ras komt ook (sporadisch) in een roodbonte variant voor.In het oude Hollandse landschap kleurt de Baggerbonte prachtig.
Blaarkop
De Blaarkop kwam oorspronkelijk in Groningen voor. Het oude ras kenmerkt zich door haar witte kop en de gekleurde "blaar" rond haar ogen en vormt een sierraad voor ons platteland. De rood- of zwartgekleurde blaarkop is een vlees/melkras, maar verloor in de melkveehouderij terrein. De Blaarkop staat bekend als een sterk en gezond ras dat een lange levensduur heeft. Buitenmensen zullen jaren plezier van deze dieren hebben. De Engelse Hereford heeft ook Blaarkop-bloed in haar lichaam.
Roodbonte MRIJ-koe
De Roodbonte MRIJ-koe treffen we voornamelijk in Oost- en Zuid-Nederland aan. MRIJ staat voor Maas, Rijn en IJssel: rond deze rivieren kwam het ras oorspronkelijk voor. Het ras kent grillig gevormde vlekken en vlekjes. Sommige MRIJ's zijn bijna wit, andere bijna helemaal rood.
MRIJ's zijn bij uitstek geschikt voor het betere buitenleven. Door kruisingen met Canadese en Amerikaanse Holstein-dieren ontwikkelde de MRIJ zich van een zogenaamd dubbeldoel- tot een melkras. Veel MRIJ's zijn dan ook Red-Holsteins geworden. Het ras is echter minder melktypisch dan de HF.
Witrik
Witrik (ook wel Aalstreep, Ruggelings, Ruggelds en Ruggelde geheten) is de aanduiding voor alle koeien met een witte baan midden over de rug. Aan deze baan op de rug dankt het dier ook haar naam. De rest van het koeienlichaam is (rood of zwart)bont gespikkeld. Het is geen apart ras. Heel sporadisch zien we blauwe Witrikken. De Witrik kent, net als de Blaarkop, MRIJ en FH- opvallende eigenschappen: het dier is een goede melkkoe en bijzonder hard.
Brandrode
Het Brandrode rund is een meerdoelkoe. De dieren staan relatief laag op de poten en hebben naast aanleg voor melkproductie een goede vlees aanzet. Het zijn sterke, zelfredzame dieren die onder sobere omstandigheden uitstekend gedijen. De hoofdkleur is intensief donkerrood, vooral op de kop naar zwart nijgend. Sommige dieren hebben een blauwe tong. De witte aftekening beperkt zich tot de extremiteiten: witte sokken, kol, staartpunt en een witte onderlijn. Geen losse witte plekken in het rood.
3. In de melkerij
De gekoelde rauwe melk wordt uit de tankwagen gepompt in grote opslagtanks. De opgehaalde melk heeft een varierend vetgehalte naargelang streek, periode in het jaar, soort koeien enz. Daarom wordt de melk eerst gestandardiseerd naar eenzelfde vetgehalte. Dit gebeurt meestal door afroming en door daarna een bepaalde hoeveelheid volle melk terug erbij te voegen.
Het reeds overblijvende melkvet kan al gebruikt worden voor de produktie van boter, kaas of room.
De melk wordt nu verpompt om te worden gepasteuriseerd. Pasteurisatie is genoemd naar de uitvinder, de franse wetenschapper Louis Pasteur (1864). Deze behandeling verwarmt de melk tot ongeveer 72°C zodat de schadelijke bacterien die de melk snel zuur maken gedood worden. De melk wordt ongeveer 15 seconden op deze temperatuur gehouden en daarna snel afgekoeld tot een 4°C. Terwijl de melk gepateuriseerd wordt, gaat deze eveneens door een centrifuge die de melk zuivert van eventuele onzuiverheden die in de melk zouden zijn terechtgekomen..
De temperatuur van de melk wordt gecontroleerd en vloeit vervolgens door een serie koude roestvrije stalen platen om afgekoeld te worden. De melk wordt nu in een gekoelde opslagtank bewaard en is klaar om verpakt te worden.
Vanaf hier kan reeds de chocolade toegevoegd worden voor de lekkere chocomelk mmmmmmm....
De melk is nu klaar om verpakt te worden in karton, plastic of glazen flessen.
Meestal ondergaat de melk na pasteurisatie nog een van volgende warmtebehandelingen om een langere houdbaarheid te verkrijgen :
- een UHT-sterilisatie (Ultra Hoge Temperatuur)
Hiervoor wordt de melk verhit tot een 140°C à 150°C gedurende 2 à 4 seconden en steriel afgevuld in karton verpakking (Tetra Brik)
- een tweetraps-sterilisatie
Hiervoor wordt de melk eerst voorgesteriliseerd bij ong. 130°C gedurende enkele seconden en daarna (na afkoeling) afgevuld in glazen of plastic flessen om een 2e keer nagesteriliseerd te worden in de fles bij 110°C à 120°C gedurende ong. 20 minuten.
Eenmaal de melk "ingepakt" is, wordt ze in kartons of bakken gedaan en naargelang de noodzaak al dan niet gekoeld opgeslagen.
De melk wordt naar scholen of naar de melkboer gebracht.
4. De melk
Wat zit er allemaal in
melk? - In de volle
melk vindt je
ongeveer de volgende
samenstelling:
3,5 procent eiwit,
3,7 procent vet,
melksuiker,
vitaminen /
mineralen en water.
Koelen en kwaliteit - De vers gemolken melk gaat
rechtstreeks van de koe door een gesloten leidingsysteem
naar de koeltank die naast de melkstal staat.
Iedere melkveehouder heeft zo?n tank. De melk wordt
hierin tot 4°C gekoeld. Als de tankwagenchauffeur
melk ophaalt, neemt hij eerst een monster. Dit monster
gaat naar een onafhankelijk laboratorium waar de
gehaltes (vet en eiwit) en kwaliteit worden bepaald.
Deze zijn maatgevend voor de prijs die de melkveehouder
voor de geleverde melk ontvangt.
5. De melkkoe
Er zijn twee soorten koeien. De melkkoe en de vleeskoe. In totaal zijn er drie keer zoveel melkkoeien als vleeskoeien in de bio-industrie. Maar dat neemt niet weg, dat de bio-industrie ook honderdduizenden vleeskoeien telt. Wat ze gemeen hebben, is dat hun leven er belabberd uitziet. De melkkoe heeft het zwaar te verduren in de bio-industrie. Haar taak is elk jaar een kalf baren en zoveel mogelijk melk produceren in een zo kort mogelijke periode. Als ze 2 jaar oud is, krijgt ze haar eerste kalf. Daarna geeft ze 10 maanden melk. Niet aan haar baby, maar aan de mens. Na die 10 maanden wordt ze binnen 3 maanden weer zwanger gemaakt om wéér zo lang melk te kunnen geven. Dit gaat haar hele leven zo door. Vandaag de dag wordt ze niet ouder dan 3 jaar. Terwijl ze de leeftijd van 20 jaar kan halen. Het enige dat haar dan nog te wachten staat, is het slachthuis. De gemiddelde melkkoe uit de bio-industrie geeft per jaar 7700 liter melk. Dit is een enorme hoeveelheid en niet goed voor haar gezondheid. Veel koeien lijden aan de slijtersziekte. Dit betekent dat ze op zijn en niet meer goed functioneren, omdat de bio-industrie teveel van hen vraagt. Je ziet de laatste steeds minder koeien in de wei. Dat komt omdat de koe net iets meer melk geeft als ie de hele dag binnen staat. Dat een koe buiten hoort en het buiten veel meer naar zijn zin heeft telt helaas niet voor veel boeren.
6. De vleeskoe.
Er zijn 2 soorten rundvlees. Allereerst van koeien die onder de 6 maanden geslacht worden; daar wordt dan kalfsvlees van gemaakt. En ten tweede gewoon rundvlees dat van oudere runderen komt. Het rundvlees komt meestal van stieren, oftewel mannelijke koeien.
7. Waarom heeft de koe vier magen?
Koeien en stieren hebben een pens, netmaag, boekmaag en lebmaag. Die zijn nodig omdat deze dieren moeilijk verteerbare planten zoals grassen eten. Verder moeten ze hun voedsel even opslaan, voordat ze kunnen herkauwen. Eerst komt het bijna ongekauwde voedsel in de pens terecht, waar het wordt voorbewerkt. Daarna maakt de netmaag er kauwbare brokken van, die teruggaan naar de bek. De koe maalt haar voedsel tijdens het herkauwen fijn, waarna het in de boekmaag wordt gekneed. Pas in de lebmaag wordt het werkelijk verteerd.
8. Wanneer begon de mens vee voor de melk te houden?
Het lijkt zo gewoon dat koeien de mens melk geven. Toch was het rund ooit een in het wild levend dier, dat alleen melk had voor de eigen kalveren. Zo'n 10.000 jaar geleden begonnen mensen in het Midden-Oosten runderen, schapen en geiten tam te maken. Dat gebeurde om gemakkelijk aan vlees te komen. Waarschijnlijk veranderde dit ongeveer 5000-5500 jaar geleden. De mens ging de dieren toen ook houden voor de wol en zuivel. Door te fokken kreeg men schapen met betere haargroei en runderen en geiten met meer melkproduktie.
9. Waarom herkauwt een koe?
Vaak liggen koeien op hun gemak met hun kiezen het voedsel te vermalen dat ze eerder gegeten hebben. Die eigenschap hebben ze bewaard van hun voorouders die in het wild leefden. Herkauwen komt ook voor bij verwante diersoorten als herten en giraffen. Al deze planteneters hebben veel voedsel nodig en moeten dat bovendien lang kauwen. Maar in de natuur groeit dat vooral op vlakten waar weinig bescherming tegen roofdieren is. Herkauwers eten daarom haastig. Tijd om goed te kauwen nemen ze pas als ze een veilige plek hebben gevonden.
10. Vlees en BSE (gekke koeienziekte).
Hamburgers, biefstuk, en frikandellen. Het zijn allemaal vleesproducten. Dat is ook een reden waarom koeien worden gehouden. Samen met varkensvlees en kip wordt het veel gegeten in Nederland en in andere landen. Er zijn kalveren die niet voor de melkproductie zijn, en die worden dan voor het vlees gehouden. Maar niet al het vlees is gezond. Dat merk je wel aan de BSE ziekte. Als mensen besmet vlees eten lopen ze de kans om de ziekte van Creutz feld jacob op te lopen. (Die is uiteindelijk dodelijk!) Dus het moet heel erg goed en streng gecontroleerd worden. Een paar jaar geleden ontdekten ze die ziekte in Engeland. Nederland heeft er ook last van gehad. Er worden nog steeds BSE-gevallen gevonden in Europa.
11. Vijanden.
De koe heeft niet echt vijanden maar misschien wel de mens denk maar aan stierenvechten, ze vermoorden gewoon die stieren maar de koe heeft dus niet echt vijanden.
12. Koe-weetjes
1. Als koeien volwassen zijn, hebben ze 32 tanden.
2. Koeien eten alleen gras.
3. 3 x per dag wordt een koe gemolken.
4. Een koe kan elke dag 20 liter melk per dag produceren.
5. Koeien worden per jaar gemiddeld 300 x gemolken
6. Een normaal persoon drinkt in zijn leven 5.500 liter melk.