Werkstuk: Suikerziekte
Wat is suikerziekte?
Suikerziekte is een chronische stofwisselingsziekte.
Wat is een stofwisseling.
In ons lichaam worden voedingsstoffen verbrand zoals:
Eiwitten => eieren, vlees, bonen.
Vetten => margarine, kaas, pinda’s.
Koolhydraten => aardappels, granen, chip’s, melk.
Deze voedingsstoffen geven energie om van te leven. Verder hebben we nodig: vitamines, mineralen, zouten en water.
Koolhydraten zijn verschillende suikers en dat zit in bijna alles wat wij eten.
Koolhydraten worden net als alle andere voedingsstoffen in ons lichaam klein gemaakt. Het kleinste koolhydraat heet glucose.
Glucose wordt via de darm in het bloed opgenomen en wordt daar verbrand.
Er ontstaat dan warmte en energie.
Voordat glucose in de cel komt moet de alvleesklier (pancreas) insuline maken. Als de alvleesklier niet of onvoldoende insuline maakt blijft er glucose in het bloed. De glucose gaat dan niet naar een lichaamscel.
De lichaamscel krijgt geen energie uit glucose maar haalt de energie uit het lichaamsvet. Doordat de energie van het lichaamsvet komt vermager je snel.
Als je teveel glucose (meer dan 10 mmol/liter) in het bloed hebt, heb je suikerziekte.
Enkele faktoren die een belangrijke rol spelen bij suikerziekte zijn:
- Virusinfecties.
- Overgewicht.
- Sommige medicijnen.
- Antistoffen tegen de eigen alvleesklier.
- Lichamelijke of psychische stress.
- Erfelijke faktoren.
Er zijn twee vormen van suikerziekte.
Type 1 => Als je voor je 30e suikerziekte krijgt heb je een insuline afhankelijke suikerziekte. Je lichaam maakt dan helemaal geen insuline meer. Je moet dan insuline spuiten.
Type 2 => Als je op latere leeftijd suikerziekte krijgt dan heb je een insuline onafhankelijke suikerziekte. Je lichaam maakt dan nog een klein beetje insuline. Je krijgt dan tabletten en soms moet je ook insuline spuiten. Type 2 wordt ook wel ouderdomsdiabetes genoemd.
Wat zijn de ziekte verschijnselen van suikerziekte?
Als je suikerziekte van het type 2 hebt krijg je langzaam ziekte verschijnselen. De klachten zijn vaak minder erg.
Bij type 2 is het niet altijd zo dat je vermagert. Deze vorm van suikerziekte gaat zo langzaam dat je soms na jaren pas wordt ontdekt dat je suikerziekte hebt.
Andere verschijnselen zijn:
- eerder kortademig dan leeftijd genoten.
- oogklachten => rode ogen of ooglidranden hebben.
branderige ogen.
dubbelzien, moeite met kijken hebben.
- vaak plassen (urine smaakt zoet).
- dorst hebben.
- moeheid, sufheid.
- sommige mensen ruiken naar aceton (adem en urine).
- huidinfecties bijv. steenpuisten.
- wondjes die niet of slecht genezen.
- Jeuk.
Hoe kun je suikerziekte behandelen?
Omdat suikerziekte een stofwisselingsziekte is kun je er niet tegen inge?nt worden. Wel kan er met medicijnen en een calorie-arm/energie-beperkt dieet de ziekte goed behandeld worden.
Mensen met type 2 hebben vaak een overgewicht. Door een calorie-arm/energie-beperkt dieet vallen deze mensen af, en worden de cellen weer gevoelig voor insuline.
Alleen een dieet helpt niet, je moet ook nog tabletten slikken. Bij sommige mensen helpen alleen tabletten ook niet. Deze mensen gebruiken tabletten maar moeten ook insuline spuiten.
Soorten tabletten:
- Tabletten die ervoor zorgen dat de alvleesklier insuline aanmaakt.
- Tabletten die ervoor zorgen dat de lichaamscellen beter op de insuline reageren.
- Tabletten die ervoor zorgen dat de bloedglucose waarde in het bloed
niet in eens heel hoog wordt.
Complicaties bij suikerziekte.
Men kent twee soorten complicaties.
- Sterke verstoring in de bloedglucosewaarde of veel te hoog of veel te laag.
- Aandoeningen van organen door suikerziekte, die aandoeningen kun je niet genezen.
Te hoog bloedglucosewaarde (Hyper of hyperglykemie)
- De bloedglucosewaarde is hoger dan 10 mmol/liter.
- Dat kom vaak voor als er nog g??n suikerziekte is vast gesteld.
- De instelling met insuline en- of tabletten is niet voldoende.
Hyper kan worden opgelost door een nieuwe instelling.
Herkennen van een hyper.
- Moeilijk, klachten zijn vaag.
- Bij zeer hoog bloedglucosewaarde vaak dorst, en altijd plassen en kortademig.
Te laag bloedglucosewaarde (Hypo of hypoglykemie)
- Bloedglucosewaarde lager dan 3 mmol/liter.
- Instelling insuline of tabletten niet goed afgestemd op eetgedrag.
Hypo kan worden opgelost door iets te eten of te drinken waarin suiker zit.
Herkennen van een hypo.
- Duizeligheid.
- Beven.
- Hoofdpijn.
- Zweten.
- Slecht zien.
- Sterk wisselend humeur.
Enkele aandoening van organen zijn:
- Hart- en vaat ziekten => ziekte van de kransslagader.
hersenbloeding.
herseninfarct (beroerte).
- Oogaandoeningen => slechtziendheid of blindheid.
- Nieraandoeningen => slecht functioneren van de nieren.
nierdialyse of niertransplantatie.
Neuropatie is aandoenig van de zenuwen.
- Gevoelloosheid in handen en voeten.
- Hevige pijnen in de benen.
- Door gevoelloosheid, zonder dat je het merkt wondje aan de voeten.
Voorkomen van complicaties kan bijna niet. Men kan wel de kans op complicaties verkleinen. Een vroegtijdige behandeling van suikerziekte kan daar bij helpen. Verder kunnen periodieke controles door huisarts en /of internist de genoemde complicaties zoveel mogelijk beperken.
Wat mag iemand met suikerziekte eten?
Mensen met suikerziekte mogen eigenlijk alles eten. Vaak weten ze niet goed wat wel en niet mag. Ze gaan dan voor raad naar de di?tist.
De di?tist
De di?tist geeft advies over de voeding en houdt rekening met de persoonlijke situatie en wensen van de pati?nt.
Enkele regels die zij / hij geeft zijn:
Eet regelmatig => sla geen maaltijd over.
Verdeel het eten goed over de dag.
Eet vezelrijke voeding => bruinbrood, volkorenbrood en rauwkost.
Eet weinig => vet, suiker, zout en alcohol.
Eet gevarieerd
Een suikerpati?nt die geen ongezoete thee of koffie lust kan het dat zoeten met zoetstof.
Zoetstof is er om suiker te vervangen. Er zijn verschillende zoetstoffen.
Zoetstoffen die g??n energie leveren zijn: cyclamaat, saccharine en aspartaam.
Deze komen voor in: “zoetjes” en suikervrije frisdrank.
Zoetstoffen die energie leveren zijn: sorbitol, xylitol en lactito
Deze komen voor in koek, snoep, jam en chocola.
Beide zoetstoffen bevatten geen koolhydraten.
Het belangrijkste voor een suikerpati?nt is dat zijn glucosewaarde in het bloed goed is. Hij moet dan wel goed letten op wat hij eet.
Waar moet hij opletten.
- Hij moet weten wat de energiewaarde (kcalori?n / kjoules) van de voeding is.
- Hij moet weten dat je van energierijke voeding dik wordt.
- Hij moet weten welke voedingsstoffen energie leveren: vetten, eiwitten, koolhydraten en alcohol.
Een suikerpati?nt moet proberen om elke dag een gelijke hoeveelheid aan voeding te eten.
Hoe is het om suikerziekte te hebben?
In het begin als er bij iemand suikerziekte wordt waargenomen is het even schrikken. Hij vraagt zich af: “Waarom juist ik?”
“Hoe moet het nu verder?”
“Wat blijft er over voor de toekomst?”
Hij weet ook dat suikerziekte een aandoening is die altijd blijft. Dat je er niet tegen inge?nt kunt worden.
Zo gauw een suikerpati?nt meer weet van zijn ziekte, wordt de ziekte eigenlijk wel aanvaardt.
In het begin is het moeilijk om een bepaalde regelmaat te vinden. Hij moet zijn eetgewoonte aanpassen. Geregeld huisarts en / of internist bezoeken.
Maar als hij eenmaal een bepaalde regelmaat heeft weet hij “met suikerziekte valt wel te leven”.
Interview.
Ik heb mijn oma gevraagd of ik haar mocht interviewen over suikerziekte.
Ik heb dit interview op 21 september gemaakt.
Hoe oud was u toen u suikerziekte kreeg?
Ik was toen ongeveer 57 jaar.
Hoe wist u dat u suikerziekte had?
Ik had altijd dorst, dronk erg veel en had vaak last van hart ritme stoornissen.
Wat is suikerziekte?
Het minder goed (degeneratie) werken van de eilandjes van langerhans in de schildklier, waardoor deze minder insuline produceren. Door dat je lichaam minder insuline maakt stijgt het bloedsuiker.
Hoe krijg je een bloedsuiker naar beneden?
Door je voeding aan te passen, minder vet en geen suiker. Verder gebruik je medicijnen.
Wat voor medicijnen gebruikt u?
Ik gebruik: 3 maal per dag 500 mg Formine en 2 maal per dag 3mg Amaryl.
Mag u alles eten?
In principe wel. Je moet er wel opletten dat je niet te veel vet en suikerhoudende producten eet.
Is er voor u veel veranderd nu u suikerziekte hebt?
Ja, voor je leven lang moet je medicijnen gebruiken. Regelmatig ongeveer 1 maal in de 3 maanden een bloedonderzoek en een bezoek aan de huisarts.
Verder ga ik nog 1 maal per jaar naar de oogarts i.v.m. bijwerkingen op de ogen.
Hoe reageren de mensen om u heen als u zegt dat u suikerziekte hebt?
Suikerziekte is eigenlijk een normale ziekte in Nederland. Je kunt het niet aan de buitenkant zien. Mensen reageren dan ook heel normaal.
Hoe vindt u het dat ik een werkstuk over suikerziekte maak?
Heel erg belangrijk. Suikerziekte is niet alleen een ziekte voor oude mensen maar ook jonge mensen kunnen dat krijgen. Misschien zit er ook wel iemand bij jouw in de klas met suikerziekte.
Feiten, fabeltje en onwaarheden over suikerziekte.
Feiten over suikerziekte:
- 1 op de 50 Nederlanders (2% =300.000) heeft suikerziekte. Ongeveer 200.000 mensen = 1 ? % weten niet dat hij / zij suikerziekte heeft.
- 80 % van die 500.000 hebben type 2.
- Grootste veroorzaker van blindheid en slecht ziendheid.
- 6 van de 10 mensen overlijden aan hart- en vaatziekten.
- 4 van de 10 mensen hebben een nieraandoening.
Fabeltjes en onwaarheden:
- Je ziet aan iemand dat hij suikerziekte heeft. Door de medicijnen en dieet kunnen suikerpati?nten een ‘normaal’ leven lijden. Maar soms lopen ze toch tegen een stuk onwetendheid aan.
- Het is een fabeltje dan mensen met suikerziekte g??n suiker mogen. Dat mogen ze net zo goed als iedereen, alleen gedoseerd. Een suikervrij gebakje is overbodig.
- Het is een fabeltje dat alleen oude mensen suikerziekte krijgen. Iedereen kan suikerziekte krijgen.
- Het is een fabeltje dat je van veel snoepen suikerziekte krijgt.
- Het is een fabeltje dat dikke mensen suikerziekte krijgen. Mensen met een overgewicht lopen meer risico, maar ook dunne mensen krijgen suikerziekte.
- Het is niet juist als iemand zegt dat hij een beetje suiker heeft of juist een zware suikerpati?nt is. Dat bestaat net zo min als ‘een beetje zwanger zijn’. Je hebt suikerziekte of je hebt het niet.
- Het is een fabeltje dat iemand die 4 maal per dag insuline spuit ergere suikerpati?nt is dan iemand die maar 2 maal per dag spuit.
- Mensen met suikerziekte mogen geen alcohol, maar wel in beperkte mate. Sterke alcoholische dranken werken bloedglucoseverlagend, waardoor de balans van de bloedglucosespiegel verstoord raakt. Door een toastje (koolhydraten werken bloedglucoseverhogend) erbij te eten blijft de bloedglucosespiegel beter in evenwicht.
Wat vind ik van mijn werkstuk.
Ik vind dat mijn werkstuk wel mooi is geworden. Dat ik er zoveel tijd voor nodig had, had ik niet verwacht. Eerst dacht ik nog dat doe ik zo even maar dat viel tegen. Ik vond het moeilijk om een goede indeling te krijgen. Met behulp van stencil is dat denk ik wel goed gelukt. Door het maken van dit werkstuk kijk ik wel anders tegen suikerziekte aan. Ik dacht altijd dat je met suikerziekte niet veel mocht eten. Dat ik van dit werkstuk veel geleerd heb weet ik wel zeker. Ik weet nu dat je met suikerziekte kunt leven en een heleboel gewoon kunt doen en eten.
Als u nog meer wilt weten over suikerziekte raad ik u aan om de Nederlandse
Diabetes dagen te bezoeken.
Waar? In de Jaarbeurs in Utrecht
Wanneer? 13 oktober 2001
Martijn Brinks
Moeilijke woordenlijst
Aalvleesklier => klier achter de maag die stoffen afscheidt die
helpen bij de spijsvertering.
Cellen => kun je vergelijken met de bouwstenen van een
huis.
Complicaties => aandoeningen die optreden of ontstaan door diabetes.
Dieet => een voeding die om medische redenen afwijkt
van een normale voeding.
Eilandjes van
Langerhans => dat zijn cellen in de aalvleesklier die insuline
maken.
Glucose => soort suiker die snel in het bloed wordt opge- nomen.
Insuline => een hormoon dat het suikergehalte in het
bloed verlaagt.
Lichaamscellen => bouwstenen van het lichaam. Spiercellen,
huidcellen, bloedcellen enz.
Mmol / liter => daar wordt de glucosewaarde in het bloed door
aangegeven.